Το τελευταίο διάστημα γίνεται πολύς λόγος σχετικά με τα μέτρα που θα ζητήσει το ΔΝΤ να λάβει η Ελλάδα, μόλις ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός στήριξης που έχει συμφωνηθεί. Η πραγματικότητα είναι πως το ΔΝΤ έχει, ήδη, εισηγηθεί τα σχετικά μέτρα από τον περασμένο Μάιο και τα έχει κοινοποιήσει στην Ελλάδα. Επιπλέον, πολλά από αυτά τα μέτρα έχουν, ήδη, ληφθεί και... ακολουθηθεί κατά γράμμα.
Συγκεκριμένα, σε έκθεση του για την Ελλάδα το Μάιο του 2009 το ΔΝΤ αναφέρει:
1) Η Ελλάδα χρειάζεται ένα ισχυρό πολυετή δημοσιονομικό προγραμματισμό προκειμένου να βάλει το χρέος σε καθοδική τροχιά. Αυτό δε μπορεί και δεν πρέπει να γίνει σε ένα έτος προκειμένου να αποφευχθεί η επιδείνωση της ύφεσης. Αλλά χρειάζονται επιπλέον μέτρα τα οποία θα πρέπει να εφαρμοστούν με συνέπεια, για μακροπρόθεσμο χρονικό διάστημα, να είναι υψηλής ποιότητας ώστε να βοηθήσουν στη μείωση των ελλειμμάτων και του χρέους. Το πλάνο θα πρέπει να συνδυαστεί με σωστό οικονομικό προγραμματισμό και να περιέχει φιλόδοξα αλλά ρεαλιστικά μέτρα και θα πρέπει να γίνει σωστή επικοινωνία του στο λαό παρέχοντας συγκεκριμένους στόχους ορόσημα για την επιτυχία του, με σταθερή παρακολούθηση και έλεγχο της προόδου ως προς την επίτευξη τους, ώστε να δημιουργηθεί μία σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες.
2) Αλλαγές στη δημόσια διοίκηση. Αν και έχει γίνει πρόοδος μέσω της πώλησης κρατικών αεροπορικών εταιριών πρέπει να παρθούν πιο γενναία μέτρα όπως α) κλείσιμο δημοσίων μονάδων, μείωση προσωπικού, μείωση των πολιτικών στελεχών ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των δημόσιων επιχειρήσεων, β) επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων, γ) δημοσίευση περισσότερων οικονομικών στοιχείων (για τη χώρα) και σχετικά με την οικονομική κατάσταση δημοσίων επιχειρήσεων ώστε να αυξηθεί η λαϊκή αποδοχή των μέτρων.
3) Προτείνεται η ετήσια αναπροσαρμογή περίπου 1,5% του ΑΕΠ σε πραγματικές τιμές, ξεκινώντας από το 2010, ώστε να μπει το χρέος σε καθοδική τροχιά ως το 2012. Οι αρχές πρέπει να αντισταθούν σε πιέσεις για ευνοϊκή μεταχείριση συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων ή κλάδων, οι οποίες (πιέσεις) αναμένεται να αυξηθούν όσο η οικονομική κατάσταση θα εξασθενίζει.
4) Μέτρα όπως η επιδότηση των πωλήσεων αυτοκινήτων ή η παροχή επιδομάτων σε νέους επαγγελματίες βοηθούν λίγο στην ανάπτυξη και αντίθετα αυξάνουν το χρέος.
5) Φορολογία: πρέπει να γίνουν προσπάθειες με στόχο την πάταξη της φοροδιαφυγής και την εφαρμογή πιο δίκαιων φορολογικών μέτρων. Τα μέτρα μπορούν να συμπεριλαμβάνουν: α) τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης μέσω της μείωσης εξαιρέσεων και φορολογικών απαλλαγών, β) την αποφασιστική φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών και της άτυπης οικονομίας με τη χρήση διασταυρωμένων στοιχείων και με φορολογία με βάση τα υποθετικά κέρδη κατά περίπτωση, γ) με την περαιτέρω αύξηση ειδικών φόρων κατανάλωσης πιο κοντά στο ευρωπαϊκό μέσο όρο, δ) με την αναστολή της μείωσης κατά 1% το χρόνο του φόρου εταιριών και εισοδήματος μέχρι το 2014 και ώσπου το έλλειμμα να είναι επιβεβαιωμένα κάτω από το 3% του ΑΕΠ
6) Μισθοί: α) συνέχιση της πολιτικής συγκράτησης των μισθών και των συντάξεων β) πάγωμα προσλήψεων.
7) Δημόσιες επιχειρήσεις: Οι αρχές πρέπει να θέσουν ένα 5αετές πρόγραμμα οριστικής μείωσης των ελλειμμάτων των δημόσιων επιχειρήσεων.
8) Μέτρα ανασυγκρότησης για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και τη μείωση του πληθωρισμού, τα οποία θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη συγκράτηση των μισθών.
9) Μεγαλύτερη απελευθέρωση της αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών
10) Μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας ώστε να μειωθεί το κόστος της μονάδας εργασίας. Η αύξηση των κυβερνητικών δαπανών δε μπορεί να αναπληρώσει το υψηλό εργατικό κόστος και να λύσει το πρόβλημα της ανεργίας. Οι αρχές συμβουλεύονται να: α) προάγουν ένα τριμερές κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ των εργαζομένων, των σωματείων και του δημοσίου, με στόχο τη διαπραγμάτευση όρων που θα ευνοήσουν την ανάπτυξη της χώρας έναντι της αύξησης των μισθών σε αυτή τη φάση, επιδιώκοντας συμφωνίες για συγκράτηση των μισθών με αντάλλαγμα την αύξηση των επενδύσεων και τη μείωση της ανεργίας. β) την αύξηση της ημιαπασχόλησης ώστε να δοθεί ώθηση στη συμμετοχή των νέων και των γυναικών στο εργατικό δυναμικό
Όπως ανέφερα παραπάνω, τα μέτρα αυτά προτείνονται σε έκθεση του ΔΝΤ για την Ελλάδα το Μάιο του 2009, πριν η χώρα στραφεί σε αυτό για δανεισμό και αρκετά από αυτά έχουν, ήδη, πάρει σάρκα και οστά. Είναι λογικό πως μετά τη συμφωνία για την παροχή οικονομικής βοήθειας, τα μέτρα θα γίνουν περισσότερα και πιο αυστηρά και οι προτροπές προς την Ελλάδα για την υιοθέτηση τους θα έχουν μετατραπεί σε προειλημμένες συμφωνίες. Παρόλα αυτά, το βασικό πλάνο αποτυπώνεται στις παραπάνω 10 παραγράφους.
Ο εναλλακτικός τρόπος για έξοδο από την κρίση
Η ελληνική κρίση είναι διφυής: χρηματοπιστωτική και οικονομική. Έτσι η προσπάθεια εύρεσης λύσης θα πρέπει να αφορά και στις δύο αυτές όψεις του νομίσματος.
Χρηματοπιστωτικά μέτρα
Ξεκινώντας από τη χρηματοπιστωτική κρίση, αυτή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αγορά ασφαλίστρων ελληνικού χρέους, μέσω των προϊόντων γνωστών ως CDS. Ήδη από το 2007 είχα ξεκινήσει να παρουσιάζω στην Ελλάδα τους κινδύνους που εγκυμονούσαν από τη συγκεκριμένη αγορά, ενώ το 2008 δημοσίευσα μία εκτενή σειρά άρθρων για το θέμα. Η αγορά CDS συνδέεται απόλυτα με την αγορά ομολόγων. Επίσης, η ελληνική κρίση είναι συνδεδεμένη με την κερδοσκοπία στο ευρώ.
1) Η Ελλάδα θα πρέπει να εκμεταλλευτεί το γεγονός πρόσφατων συζητήσεων και προτάσεων με τη στήριξη και των 27 κρατών μελών της ΕΕ περί πάταξης της χρηματιστηριακής κερδοσκοπίας, με την υιοθέτηση ενός φόρου ʽTobinʼ της τάξης του 0,5% στην αγορά και 0,5% στην πώληση συναλλάγματος και προϊόντων CDS. Ο φόρος αυτός θα επιβάλλεται μόνο σε περιπτώσεις κρίσεων όπου η κερδοσκοπία αποσταθεροποιεί το χρηματιστηριακό σύστημα και προκαλεί σοβαρές βλάβες σε κράτη. Λαμβάνοντας υπόψη, για παράδειγμα, ότι περισσότερο από το 70% των αγορών που πραγματοποιούνται στην αγορά συναλλάγματος, έχουν διάρκεια ζωής μικρότερη των 7 ημερών είναι προφανές πως η κερδοσκοπία οργιάζει, Η επιβολή ενός τέτοιου φόρου θα είχε άμεσες συνέπειες στη μείωση των διακυμάνσεων και θα λειτουργούσε ως τροχοπέδη για ένα μεγάλο τμήμα των κερδοσκόπων. Ο πρώην αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Joseph Stiglitz υποστήριξε σε ομιλία του στις 5 Οκτωβρίου του 2009 πως η επιβολή ενός τέτοιου φόρου είναι πολύ πιο ρεαλιστική σήμερα απʼ ότι πριν μερικές δεκαετίες.
2) Η Ελλάδα θα πρέπει να εκμεταλλευτεί, επίσης, πρόσφατες προτάσεις πολλών ευρωπαϊκών χωρών για την απαγόρευση της αγοράς προϊόντων CDS σε όσους δεν είναι κάτοχοι της συγκεκριμένης επένδυσης την οποία τα CDS υποτίθεται ότι ασφαλίζουν. Εναλλακτικά, μπορεί να έπιβληθεί ένας βαρύς φόρος ʽTobinʼ σε όσους θέλουν, απλώς, να στοιχηματίσουν εναντίον μίας χώρας με μόνο στόχο την κερδοσκοπία και χωρίς να έχουν στην κατοχή τους ομόλογα τα οποία και να χρειάζεται να ασφαλίσουν.
3) Επιπλέον, θα πρέπει να γίνουν προσπάθειες να απαγορευθεί η μόχλευση στην αγορά CDS, η οποία έχει πολλαπλασιάσει εκθετικά τις πωλήσεις ομολόγων και αντίστοιχα έχει αυξήσει εκθετικά την άνοδο των επιτοκίων της Ελλάδας και συνεπώς το κόστος δανεισμού. Εναλλακτικά, μπορεί και πάλι να επιβληθεί ένας σημαντικός φόρος ʽTobinʼ σε όσους αγοράζουν CDS με μόχλευση και να τεθεί ένα όριο ως προς το ανώτατο ποσοστό αυτής.
Τα παραπάνω μέτρα θα είναι, κατά 99%, αρκετά για να προκαλέσουν δριμεία πτώση των επιτοκίων δανεισμού της Ελλάδας και σε επόμενα άρθρα θα αναφερθώ αναλυτικότερα σε αυτά. 4) Η Ελλάδα πρέπει να υπαναχωρήσει από τη συμφωνία για δανεισμό με επιτόκιο της τάξης του 5%, όταν όλες οι χώρες του κόσμου δανείζονται από το ΔΝΤ με 3,26%. Το επιπλέον κόστος το οποίο επιβάλλεται από τη Γερμανία και το οποίο θα αποφέρει κέρδη, κυρίως, σε αυτήν, είναι εξαιρετικά επιβαρυντικό για τη χώρα, στην παρούσα περίοδο και δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα της. Αν η Ελλάδα αναγκαστεί να οδηγηθεί σε δανεισμό εκτός της αγοράς ομολόγων, είναι, πλέον, προτιμότερο να στρέψει την πλάτη στην Ευρώπη και διστυχώς, να συνομιλήσει με το ΔΝΤ για μία στήριξη μόνο από αυτό. Είναι παράλογο η Ελλάδα να τιμωρείται επειδή είναι μέλος της ΕΕ αντί να προστατεύεται χάρη σε αυτήν της την ιδιότητα. Σε μία τέτοια περίπτωση η Ευρώπη θα βρεθεί ενώπιον μίας ιστορικής κρίσεως και το πιθανότερο είναι να επαναδιαπραγματευεί το επιτόκιο δανεισμού. Σε αντίθετη περίπτωση το ΔΝΤ θα είναι μονόδρομος.
5) Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης η Ελλάδα μπορεί να διαπραγματευθεί το χρέος της μεταφέροντας τις πληρωμές της 2 ή 3 χρόνια στο μέλλον. Κάτι τέτοιο δε συνεπάγεται στάση πληρωμών αλλά επαναδιαπραγμάτευση με τους δανειστές μας, προκειμένου να κερδίσουμε χρόνο, ποντάροντας σε μία συνολική βελτίωση του ευρύτερου οικονομικού περιβάλλοντος μέσα στα επόμενα 2-3 χρόνια (κάτι το οποίο δεν είναι άνευ ρίσκου).
Οικονομικά μέτρα
Όπως είδαμε σε άλλα σημεία αυτής της ανάλυσης (και στα προηγούμενα μέρη, 1 και 2), την ώρα που όλα τα αναπτυγμένα κράτη αυξάνουν της δημοσιονομικές τους δαπάνες και το χρέος τους προκειμένου να ενισχύσουν την οικονομία τους, ζητείται από την Ελλάδα να κάνει ακριβώς το αντίθετο και να μειώσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα στο 3%, στην χειρότερη οικονομική περίοδο των τελευταίων 80 ετών και ενώ η Γερμανία προγραμματίζει την αύξηση του στο 5,7% στο ίδιο διάστημα!
Είναι σα να ζητάμε από ένα χρόνιο καπνιστή, ο οποίος δεν έχει γυμναστεί ποτέ στη ζωή του, να κόψει το τσιγάρο άμεσα και να προετοιμαστεί ταχύτατα για να τρέξει σε μαραθώνιο ανώμαλου δρόμου, με στόχο την κατάρριψη ρεκόρ που ούτε οι μεγαλύτεροι πρωταθλητές δε μπορούν να καταρρίψουν. Το πιθανότερο είναι, αντί να τον βοηθήσουμε, να του προκαλέοουμε έμφραγμα. Και όλα αυτά, ενώ του προκαλούμε τεράστιο ψυχολογικό τραύμα, τονίζοντας του σε κάθε ευκαιρία πως ο θάνατος είναι κοντά και οι μέρες του μετρημένες.
Αυτό που πρέπει να συμβεί είναι να λάβουμε πρωταρχικώς μέτρα ενίσχυσης της ανάπτυξης, έχοντας υπόψη μας πως η αύξηση του ΑΕΠ κατά 1% για 10 χρόνια, οδηγεί, από μόνη της, σε μείωση του χρέους κατά 30%. Αντίθετα, η μείωση του ΑΕΠ, η οποία και θα είναι αναπόφευκτη αν ληφθούν δρακόντεια δημοσιονομικά μέτρα, θα οδηγήσει, μοιραία σε αύξηση του χρέους. Παράλληλα, θα πρέπει να ακολουθηθεί ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής πειθαρχίας, στα πρότυπα των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κρατών, χωρίς να πέσουμε στην παγίδα των σπασμωδικών και πανικοβλημένων κινήσεων. Το γεγονός πως έχουμε μεγαλύτερο χρέος και δημοσιονομικό έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ από άλλες χώρες, συνεπάγεται, εύλογα, πως χρειαζόμαστε μεγαλύτερο διάστημα για να πετύχουμε τη μείωση τους απ΄ ότι χρειάζονται αυτές. Το να επιχειρήσουμε το αντίθετο είναι παράλογο και κατά πάσα πιθανότητα, καταδικασμένο σε αποτυχία.
Επιπλέον, θα πρέπει να ληφθούν, επιτέλους, τα κάταλληλα μέτρα ώστε να αρχίσει η παροχή δανείων από τις τράπεζες προς τις επιχειρήσεις και στη συνέχεια προς τους ιδιώτες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η Ελλάδα έχει από τα μικρότερα ποσοστά ιδιωτικού χρέους ως προς το ΑΕΠ της στον κόσμο και αυτό το πλεονέκτημα δεν πρέπει να μείνει ανεκμετάλλευτο. Ένα τέτοιο μέτρο θα βοηθήσει άμεσα την αγορά κατοικίας αλλά και θα τονώσει την οικονομία και την κατανάλωση, βοηθώντας στη μείωση της ανεργίας, στην αύξηση του ΑΕΠ και τελικά στη μείωση του χρέους. Μάλιστα, σε συνδυασμό με μία σωστή (αλλά όχι τρομοκρατική) φορολογική πολιτική, θα αποφέρει και περισσότερους φόρους στο κράτος. Αντίθετα, αν η αγορά παραμείνει ʽπαγωμένηʼ, τότε το ΑΕΠ θα μειωθεί περαιτέρω και το κράτος θα στερηθεί φορολογικών εσόδων.
(από sofokleous10)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου