Περί νηστείας...

Ανάμεσα στις πολλές πρακτικές που συνιστούν σημαντική «απομάκρυνση» από στοιχεία της καθημερινότητας είναι και η νηστεία, το φαινόμενο και την αναγκαιότητα της οποίας ως θρησκευτική πρακτική θα εξετάσουμε στο παρόν άρθρο.

Ως νηστεία ορίζουμε μία χρονική περίοδο ειδικής προετοιμασίας που σχετίζεται κυρίως με την...
αλλαγή στις διατροφικές μας συνήθειες και ιδίως από τροφές ζωικής προέλευσης. Η αλλαγή αυτή θεωρείται απαραίτητη για να εισέλθει το άτομο σε μία περίοδο ιδιαίτερης θρησκευτικότητας ή ακόμα και για θεραπευτικούς λόγους.

Ήδη από την αρχαιότητα είχε εντοπιστεί η αξία και σημασία της νηστείας, καθώς εφαρμοζόταν για λόγους «καθαρμού», είτε σε φυσικό-σωματικό, είτε σε πνευματικό επίπεδο. Πρέπει να σημειωθεί πως η διατροφική νηστεία τις περισσότερες φορές συνοδεύεται και από πρόσθετες αλλαγές στην κοινωνικότητα ή άλλες συμπεριφορές του ατόμου, πάντα με σκοπό την υποβοήθηση της εισόδου του σε μία περίοδο πέρα από την καθημερινότητα, εκεί όπου πχ το άτομο αναζητά τον Θεό του ή αποπειράται μία βαθιά ενδοσκόπηση.

Βασικό γνώρισμα της νηστείας όπως ήδη αναφέρθηκε είναι ο καθαρμός ή εξαγνισμός του ατόμου, μία διαδικασία που υποχρεωτικά αλλάζει τη διατροφή του σώματος αλλά και του νου, καθώς η νηστεία δεν σχετίζεται μόνο με τη διατροφική αλλαγή αλλά και με αλλαγές σε τρόπους συμπεριφοράς, συνηθειών, κοινωνικών σχέσεων κλπ.

Σε όλες τις μεγάλες θρησκείες και γενικά σε περιπτώσεις μεταφυσικής έκφρασης, η νηστεία αποτελεί απαραίτητο στάδιο προετοιμασίας εισόδου σε σημαντικές εορτές, βοηθώντας τον πιστό να αφοσιωθεί στη λατρεία του θεού, για να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του με τον θεό, για να αποδεσμευτεί από πάθη και σαρκικές επιθυμίες ή ακόμα και για να προετοιμαστεί νοητικά και σωματικά για ένα σημαντικό μαγικό τελετουργικό. Όλες αυτές οι επιδιώξεις έχουν ως αποτέλεσμα τη μετατροπή του ατόμου σε «καθαρό άνθρωπο», απαλλαγμένο από υλικά και πνευματικά στοιχεία που τον επιβαρύνουν.

Η περίοδος της νηστείας ποικίλλει, ενώ η έντασή της μπορεί να είναι και ακραία, με σημαντική στέρηση τροφής, κάτι που αλλάζει τη χημεία του εγκεφάλου, οδηγώντας το άτομο σε ιδιαίτερες συνειδησιακές καταστάσεις. Το τελευταίο μερικές φορές αποτελεί και την ίδια την επιδίωξη της νηστείας, καθώς θεωρείται πως με αυτόν τον τρόπο ανοίγουν οι δίαυλοι επικοινωνίας με τα ανώτερα πεδία.

Η νηστεία είναι μία ιδιαίτερη δραστηριότητα με αμιγή προσωπικό χαρακτήρα, η προέλευση και η πατρότητά της σαφώς δεν αποτελεί κεκτημένο κάποιας θρησκείας, ενώ η χρησιμότητά της θεωρείται δεδομένη, ακόμη και ως μέθοδος αξιολόγησης του εαυτού μας. Το ευκταίο της εφαρμογής της πρέπει να είναι η κατανόηση της χρησιμότητάς της όχι ως μέσο θρησκευτικής επιβολής αλλά ως στοιχείο εκ των ων ουκ άνευ για τον καθένα μας και ιδίως σε πνευματικά ζητήματα.

Πραγματικά η σημασία της νηστείας βρίσκεται στην επαναληπτικότητα της εφαρμογής της, καθώς συμβολικά αυτή η περίοδος αποτελεί μία «παύση» και απαλλαγή από συνήθειες και συμπεριφορές που υπονομεύουν την αυτοεξέλιξή μας ή μας απομακρύνουν από τους μεταφυσικούς μας δεσμούς. Η εφαρμογή της νηστείας προϋποθέτει εκπαίδευση και ενημέρωση, όπως επίσης και αναγνώριση της αξίας του να αναζητούμε αφορμές πνευματικής ανόδου. Μόνον τότε η νηστεία θα καταστεί εργαλείο αυτοβελτίωσης κι όχι έκφανση ατυχούς εθισμού των μαζών σε τυπολατρικές πρακτικές που ουσιαστικά δεν προσφέρουν τίποτα στην ποιότητα της πνευματικότητάς μας.

(από innerfields)