ΣΑΠΦΩ, Η ΔΕΚΑΤΗ ΜΟΥΣΑ , ΚΑΙ Η ΛΑΣΠΗ ΠΟΥ ΔΕΧΕΤΑΙ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ...

Γεννήθηκε στην Ερεσό της Λέσβου το -630. Ήταν σύγχρονη του Αλκαίου και του Πιττακού. Πατέρας της αναφέρεται ο Σκαμανδρώνυμος και μητέρα της η Κλεΐς. Είχε επίσης τρεις αδελφούς, τον Λάριχο, τον Χάραξο και τον Ευρύγιο. Ο φιλόσοφος Μάξιμος ο Τύριος (β΄ μισό του 2ου μ.Χ. αι.), την περιγράφει ως μικρόσωμη και μελαχρινή («μικρά και μέλαινα»). Σύμφωνα με το βυζαντινό λεξικό Σούδα, παντρεύτηκε έναν πλούσιο από την...Άνδρο, τον Κερκύλα, με τον οποίο απέκτησε μια κόρη, που ονομάστηκε κι αυτή Κλεΐδα σύμφωνα με το έθιμο της εποχής. Λόγω πολιτικών αναταραχών στη Λέσβο που οδήγησαν την αριστοκρατία ...του νησιού σε εξορία από την πρωτεύουσα Μυτιλήνη, η Σαπφώ κατέφυγε προσωρινά στη Σικελία.  Αργότερα, μετά την κατάλυση της τυραννίας, επί Πιττακού του Μυτιληναίου  γύρισε στη Μυτιλήνη.

 Η Σαπφώ θεωρείται με την ποίησή της, που ήταν γραμμένη στην αιολική διάλεκτο, ως η σημαντικότερη λυρική ποιήτρια της αρχαιότητας. Ο Πλάτων την ονομάζει «σοφή» και «δέκατη Μούσα», ο Ανακρέων «ηδυμελή», ο Λουκιανός «μελιxρόν αύχημα» οι Ιουλιανός  και Αντίπατρος «θηλυκό Όμηρο», ενώ ο Στράβων «θαυμαστόν τέρας». Ο Οράτιος στη 2η ωδή του μας λέει ότι ακόμα και οι νεκροί στον κάτω κόσμο ακούν τα τραγούδια της με θαυμασμό σε ιερή σιγή.

Μετά τον θάνατό της, στην πατρίδα της Λέσβο έκοψαν νόμισμα με τη μορφή της. Στις Συρακούσες και στην Πέργαμο στήθηκαν αγάλματά της, ενώ στις Συρακούσες κατασκευάστηκε και ένα κενοτάφιο σε ανάμνησή της.

Σε μεταγενέστερη όμως εποχή, οι Αττικοί κωμωδιογράφοι τη δυσφήμησαν για ομοφυλοφιλικές τάσεις (εξ ου και ο όρος λεσβία). Αφορμή για τις φήμες υπήρξε πιθανόν το ότι η Σαπφώ εκδήλωνε έντονο συναισθηματισμό προς τις μαθήτριές της. Μολονότι κανένας από τους συγγραφείς δεν αναφέρει κάτι σχετικό μέχρι την εποχή του Αριστοτέλη, οι κρίσεις αυτές για τη Σαπφώ επικράτησαν. Σύγχρονοί μας μελετητές εκφράζουν αμφιβολίες για το αν η Σαπφώ ήταν όντως λεσβία.

Σε αντίθεση με την μάζα που καταπίνει αμάσητες κάθε είδους συκοφαντίες, όσοι ψάχνουν ερευνούν βρίσκουν και γνωρίζουν ιστορία, γνωρίζουν πως όλες οι μεγάλες προσωπικότητες που γέννησαν τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, ήταν όλοι τους Αριστοκρατικοί. Δηλαδή πίστευαν πως έπρεπε να διοικούν και να κρατούν τις τύχες της πατρίδος τους οι Άριστοι και όχι οι τυχαίοι. Αυτής της αντιλήψεως ήταν φυσικά και η Σαπφώ που μαζί με άλλους Αριστοκρατικούς αναγκάστηκε να εξοριστεί στην Σικελία. Οι δημοκράτες δεν την άφησαν ήσυχη ακόμη και μετά τον θάνατο της. Και επειδή ήταν αδύνατον να την αντιμετωπίσουν στον χώρο του πνεύματος και των ιδεών, εξαπολύουν εναντίων της έναν πόλεμο λάσπης που ακόμη και τώρα συντηρούν. Η συκοφαντία ξεκίνησε στα χρόνια της Αθηναϊκής δημοκρατίας από διαφόρους κωμικούς ποιητές, όπως ο Άμφις ή Αμφίας, ο Έφιππος κ.ά. Οι Αθηναίοι δημοκράτες είχαν περιορίσει την γυναίκα στο σπίτι και της στερούσαν κάθε πολιτικό δικαίωμα, εν αντιθέσει προς τους Δωριείς ή Αιολείς αριστοκράτες. Η πρόστυχη συκοφαντία που διαδίδουν και πιστεύουν οι αμόρφωτοι και αγνοούντες, αντεκρούσθει ήδη από την  αρχαιότητα. Διαβάζουμε στο λεξικό «Σουίδα» (λέξις: Σαπφώ) ότι η ποιήτρια διεβλήθη και συκοφαντήθηκε, «και διαβολήν έσχεν αισχράς φιλίας». Ειδικοί επιστήμονες και όχι κίναιδοι μελέτησαν οτιδήποτε σχετίζεται με την Σαπφώ και την αποκατέστησαν ηθικώς, όπως ο γερμανός καθηγητής των πανεπιστημίων Γοτίγγης και Βόνης Φρειδερίκον Βέλκερ (1784-1868) και ο επίσης γερμανός ακαδημαϊκός και καθηγητής του πανεπιστημίου του Βερολίνου Ούρλιχ φον Βιλαμόβιτς (1848-1931). Ανάλογα υποστηρίζουν και αποδεικνύουν και άλλοι επιστήμονες, αλλά δυστυχώς η συκοφαντία εξακολουθεί να δυσφημεί της εξαίσια εκείνη ποιήτρια.

Η Σαπφώ έχει πέσει θύμα συκοφαντίας και τότε και τώρα. Ο Λουκιανός λέει: «έπεσε θύμα συκοφαντίας για μια τάχα αισχρά φιλία». Η Σαπφώ έπαιζε ένα ρόλο μέντορα και καθοδηγητή για τις μαθήτριές της, πράγμα που μόνο από τους άντρες ήταν αποδεκτό εκείνη την εποχή. 

Η Σαπφώ όμως πέθανε με έναν περίεργο τρόπο:

Αυτοκτόνησε το -570 πέφτοντας από ένα γκρεμό της Λευκάδας, αφού ήταν πλήρως απογοητευμένη και πληγωμένη διότι την είχε εγκαταλείψει ο έρωτάς της, ένας άνδρας, ο Φάων ο Μυτιληναίος. Αυτοκτόνησε λοιπόν από έρωτα για έναν άντρα και αυτό αποσιωπείται. 

To ...βυζαντινό φιρμάνι έκαψε την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, κι αργότερα, το 380 η ανθελληνική νομοθεσία του Θεοδόσιου και τα μίση που ξεσήκωσε .. έφτασαν με υπερβολικό ζήλο να μεταφραστούν και σε διαταγές, να καίγονται τα ποιήματα της Σαπφούς - όπως κι όλα σχεδόν τα Ελληνικά γραπτά. Στη συνέχεια, το 1073 οι εκκλησιαστικές αρχές του Βυζαντίου και της Ρώμης διέταξαν να καούν όλες οι κλασσικές βιβλιοθήκες της Ρώμης και της Κωνσταντινούπολης - και βέβαια όλα τα βιβλία που είχαν απομείνει με ερωτικά ποιήματα της Σαπφούς, με συνέπεια τα ελάχιστα αποσπάσματα που σώζονται σήμερα να καλύπτουν ένα ελάχιστο ποσοστό του συνολικού της έργου, τυχαία ευρήματα αρχαιολογικών ανασκαφών σε περιοχές που δεν ήταν ισχυρή η επιρροή της εκκλησίας, το 1897 και αργότερα (Ετρουρία, Αίγυπτος.. κλπ. .. μέχρι παλίμψηστες περγαμηνές που βρέθηκαν να γεμίζουν φτωχές μούμιες στις αρχές του 21ου αιώνα κι ακόμα δεν έχουν μελετηθεί πλήρως). Τεκμηρίωση: ανατρέξτε στα αρχεία της Βυζαντινής Νομοθεσίας που ΔΕΝ διδάσκονται στα σχολειά, και στα πλήρη πρακτικά των εκκλησιαστικών συνόδων του μεσαίωνα. 

Αυτή ήταν μια μικρή γεύση από την Σαπφώ την δέκατη μούσα μας. Και ενώ ξένοι επιστήμονες από τον 18ο αιώνα απέδειξαν το γελοίο του πράγματος, εγχώριοι αγνώμονες, συντηρούν την συκοφαντία…

(από enneaetifotos, wwwaristofanis)