Τι επηρεάζει τη σχολική επίδοση των παιδιών; Και πώς; Το παιδί , μέσα στο σχολείο κοινωνικοποιείται ; (Μέση παιδική ηλικία, 6-12 ετών)

 Γράφει η   Ελένη Παπουτσή

Τι είναι  κοινωνικοποίηση;.

Ο όρος «κοινωνικοποίηση» είναι σύγχρονος και αφορά στη διαδικασία κατά την οποία το άτομο κατακτά  την κοινωνική του υπόσταση και...ταυτότητα,  μέσω  των γνώσεων και των βιωματικών του εμπειριών, και γενικά της επαφής του μ’ ένα μέρος του πολιτισμικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο γεννιέται και ανατρέφεται.      Οι  μελετητές  εχουν καταλήξει, ότι στην κοινωνικοποίηση   παίζει ρόλο η φύση του  παιδιού, οι  ομάδες παιχνιδιού, εργασίας και φιλίας, που όλες τους αναπτύσσουν ένα συναίσθημα του εμείς το συναίσθημα πως ανήκουμε σε μια ομάδα.Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος, μέσα από τη διαδικασία  της κοινωνικοποίησής του δεν έχει άλλο τρόπο να δει τον εαυτό του παρά μόνο με τα μάτια των άλλων που τον περιστοιχίζουν.           

Υπάρχει σχέση στην  κοινωνικοποίηση και εκπαίδευση;.           

Η έρευνα για τη σχέση που μπορεί να έχει η σχολική επίδοση με την κοινωνική καταγωγή ξεκίνησε την δεκαετία του ’60 στις Ηνωμένες Πολιτείες λόγω του φαινομένου της μαζικής σχολικής αποτυχίας των μαύρων μαθητών. Αντίστοιχες έρευνες στην Ευρώπη έδειξαν επίσης μεγάλη σχολική αποτυχία των παιδιών που προέρχονται από αγροτικές και εργατικές οικογένειες. Όσο χαμηλότερα στην κοινωνική διαστρωμάτωση βρισκόταν η οικογένεια τόσο χειρότερη ήταν και η επίδοση των παιδιών στο σχολείο, και αντίστροφα. Αν είναι δυσμενείς οι συνθήκες διαβίωσης , απεδείχθη ότι  μειώνεται και η επίδοση των μαθητών.

To πιο σημαντικό κίνητρο στην   εκπαίδευση είναι ότι το σχολείο είναι ο δρόμος προς την οικονομική δύναμη, και το κοινωνικό κύρος.

Σχολική επίδοση του μαθητή/τριας, σχετιζόμενη με το οικογενειακό περιβάλλον. 

Το πλαίσιο που επηρεάζει περισσότερο και αμεσότερα την προόδο των μικρών παιδιών είναι η οικογένεια.Σε γενικές γραμμές  οι γονείς διαμορφώνουν τις γνωστικές δεξιότητες και την προσωπικότητα των παιδιών με τα καθήκοντα που τους αναθέτουν, και με τους τρόπους που αντιδρούν σε ορισμένες συμπεριφορές, καθώς και με τους χώρους που διαβιώνουν. Οικουμενικά οι γονείς έχουν τρείς κυρίως στόχους.  Τον στόχο της επιβίωσης,  τον οικονομικό στόχο, και  τον πολιτισμικό στόχο δηλαδή να αποκτήσουν αξίες τα παιδιά τους.  Μέσα από αυτούς τους στόχους , εμφυσούν στα παιδιά τους  την αγάπη για τη μάθηση,  και τη χρησιμότητα  της εκπαίδευσης.

Κατά τον Piaget o o πολιτισμός και η νοητική ανάπτυξη συμβαδίζουν. Οι μελετητές διακρίνουν ότι και πρακτικά η  σχολική επιτυχία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την οικογένεια, και από τη βοήθεια που προσφέρουν   στις σχολικές εργασίες οι γονείς και τα αδέλφια,αντιμετωπίζοντας τη σχολική εργασία  σαν οικογενειακή υπόθεση.

Σχετικά με τη σχολική αποτυχία, επικράτησε  μέχρι πρότινος ο μύθος ότι η άνιση απόδοση στο σχολείο οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες. O γλωσσικός κώδικας με τον οποίο είναι προικισμένος ο μαθητής από τα λαϊκά στρώματα, τον κάνει λιγότερο δεκτικό στους νόμους και τις αξίες που κυριαρχούν στο σχολείο , σε αντιδιαστολή με το μαθητή των μεσοαστικών και αστικών στρωμάτων Η νοημοσύνη σήμερα  θεωρείται ως μια συνισταμένη πολλών συνιστωστών, οι οποίες αποτελούνται από  γονίδια  και περιβαλλοντικά στοιχεία

Τα πολιτισμικά πλαίσια ποικίλουν όχι μόνο από κοινωνία σε κοινωνία, αλλά και από  τη μια γενιά στην άλλη. Mέσα στο κάθε πολιτισμό αναπτύσσεται ή μειώνεται η εκπαίδευση των παιδιών. Τα παιδιά  δεν μπορούν  να μάθουν  κάτι που δεν εχουν  ακούσει ή δεν εχουν  παρατηρήσει, ή δεν είναι μέσα στο υποσυνείδητό τους  από το περιβάλλον τους. Ερευνώντας την ανάπτυξη της μνήμης σε σχέση με το πολιτισμό, διαπιστώθηκε ό,τι όταν   ελέγχθηκε η μνήμη για τα παιδικά παραδοσιακά παραμύθια, δεν υπήρχαν πολιτισμικές διαφορές .

Όταν η γλώσσα, ο πολιτισμός και η εμπειρία ορισμένων μαθητών αγνοούνται ή αποκλείονται μέσα στη σχολική τάξη, τότε αυτοί οι μαθητές ξεκινούν από μειονεκτική θέση και ως εκ τούτου όλα όσα έχουν μάθει για τη ζωή και τον κόσμο μέχρι τότε απορρίπτονται ως άσχετα με τη σχολική μάθηση.  Έτσι τα παιδιά των ανώτερων κοινωνικά στρωμάτων όταν έρθουν σε επαφή με το σχολείο, αισθάνονται ότι βρίσκονται σε ένα περιβάλλον πολιτισμικά οικείο και φυσικά  ευνοούνται από αυτό. Οι μελέτες που έχουν γίνει πανω στη γλωσσική εξέλιξη ιδρυματικών παιδιών δείχνουν ότι τα παιδιά παρουσιάζουν συχνά μεγάλη καθυστέρηση στο λεξιλόγιο, στη περιπλοκή της φραστικής δομής.  Σε κάθε περίπτωση τα παιδιά των οικογενειών ήταν πιο προχωρημένα από τα παιδιά των ιδρυμάτων

 Επι το πρακτικότερον ;

Όλα τα πιο πάνω είναι  ορθολογιστικά   που καλό είναι να εχουμε  υπόψη ως γονείς τώρα που ξεκινάει η σχολική χρονιά. Εμπειρικά όμως, δώστε αγάπη στα  παιδιά, ενθάρρυνση(όχι με ακρότητες, πλασματική), παρότρυνση για φιλίες,  για ενδιαφέροντα, για ανοικτότητα στη ζωή, με  αρμονία μεταξύ τους, και στη σοφή μέση οδό.   Nα χρησιμοποιούμε πλούσιο λεξιλόγιο όταν  τους μιλάμε, να ξέρουμε να τα ακούμε,  να  ξέρουν ότι είμαστε δίπλα τους, και όχι μπροστά τους ή πίσω  τους  και γενικά στη ζωή,  αλλά και ειδικά στην εκπαίδευση,να τους δείχνουμε  τη ζωή των πολλών όπως είναι για να τα ετοιμάζουμε,  και πάνω απόλα  να  προς-ευχόμαστε ,ο Θεός να τα φυλάει….

Ελένη Παπουτσή

Εκπαιδευτικός-πολιτισμολόγος

Master of education

(από http://kafeneio-gr.blogspot.com/2010/08/6-12.html)