Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ.

Στην Καινή Διαθήκη και κυρίως στα τέσσερα ευαγγέλια, έχουν καταγραφεί τα λόγια και τα έργα του Ιησού Χριστού του ιδρυτή της χριστιανικής θρησκείας. Κάθε ευαγγελιστής με το δικό του τρόπο παρουσίασε τα πιο αξιομνημόνευτα περιστατικά από τη ζωή του υιού του Θεού είτε αφηγούμενος τις προσωπικές του εμπειρίες είτε καταγράφοντας την μαρτυρία άλλων πρωταγωνιστών.

Η ζωή του Ιησού σηματοδοτείται από πέντε σπουδαία περιστατικά. Αυτά κατά σειρά συμβάντων είναι η Γέννηση, η Βάπτιση, η Μεταμόρφωση, η Σταύρωση και η Ανάσταση. Ο χριστιανικός κόσμος έχει δώσει ιδιαίτερη σημασία στο πρώτο και στο τελευταίο συμβάν, δηλαδή στη Γέννηση και στην...
Ανάσταση. Οι Ρωμαιοκαθολικοί μάλιστα και οι Προτεστάντες γιορτάζουν με ιδιαίτερη λαμπρότητα τη Γέννηση ενώ αντίστοιχα οι Ορθόδοξοι στην Ανάσταση του Χριστού.

Τα υπόλοιπα όμως περιστατικά δεν υπολείπονται καθόλου σε βαρύτητα και σημασία στην ανελικτική πορεία του Ιησού Χριστού. Πόσο μάλλον που σε δύο από αυτά, τη Βάπτιση και τη Μεταμόρφωση έχουμε και Θεοφάνια. Έχουμε δηλαδή την παρουσία του ίδιου του Θεού. Στη Βάπτιση εμφανίζεται το Άγιο Πνεύμα και ακούγεται η φωνή του Θεού αλλά αυτό γίνεται αντιληπτό μόνο από τον ίδιο τον Ιησού ενώ στη Μεταμόρφωση, ο Θεός παρουσιάζεται και τον αντιλαμβάνονται τρεις από τους μαθητές του Ιησού.

Κατά τη παλαιότατη χριστιανική παράδοση (Ωριγένης, Κύριλλος Ιεροσολύμων, Ιερώνυμος), η Μεταμόρφωση έλαβε χώρα στο όρος Θαβώρ της Γαλιλαίας. Μέχρι και τον δ’ αι. οι χριστιανοί τη γιόρταζαν πριν από το Πάσχα αλλά μετά από το κτίσιμο του ναού της Μεταμόρφωσης από την αγία Ελένη στο όρος Θαβώρ, επικράτησε ο εορτασμός να γίνεται στις 6 Αυγούστου· ημερομηνία της ίδρυσης του ναού. Στο ίδιο όρος μέχρι τον στ’ αι. υπάρχουν δύο ακόμα ναοί αφιερωμένοι στο Μωυσή και στον Ηλία, δύο από τα πρόσωπα που πλαισίωσαν τον Κύριο κατά τη Μεταμόρφωσή του.

Κάποιοι ιστορικοί – μελετητές της Βίβλου, ερίζουν για τον τόπο που θα μπορούσε να συμβεί στην πραγματικότητα το γεγονός αντιπροτείνοντας το όρος Ερμών. Κι αυτό γιατί είναι εγγύτερα προς την Καισάρεια Φιλίππου όπου και βρισκόταν την περίοδο εκείνη ο Ιησούς. Επιπρόσθετα αναφέρουν πως όταν θέλησε να ανεβεί ο Ιησούς στο βουνό, δεν αναφέρεται να διασχίζει την περιοχή της Καισαρείας κάτι που περιγράφουν ο Ματθαίος (ιζ’, 22) κι ο Μάρκος (θ’, 30) στα επόμενα χωρία του ευαγγελίου τους όταν ο Ιησούς μετακινείται νοτιοδυτικά προς τη Γαλιλαία. Όπως και να έχει, ο τόπος δεν έχει τόση σημασία όσο αυτό καθεαυτό το ίδιο το γεγονός.

Και είναι πραγματικά σπουδαίο γεγονός από πολλές απόψεις. Αναλύοντας τα δεδομένα που αφηγούνται οι ευαγγελιστές, τόσο ένας Χριστιανός, όσο κι ένας μελετητής του Εσωτερισμού, θα ανακαλύψουν πολύ σημαντικά στοιχεία που αφορούν στην πίστη ή στην έρευνά τους.

Μια προσέγγιση του ευαγγελίου ως χρονικό της εποχής, μάς δίνει γρήγορα την εικόνα και την κατάσταση των ημερών εκείνων. Ο Ιησούς έχει ήδη ξεκινήσει το μεγάλο του έργο. Όμως, όπως συχνά έλεγε στους μαθητές του δεν είχε έρθει ακόμα η ώρα του. Διδάσκοντας λοιπόν και βοηθώντας τον κόσμο, απομακρύνθηκε από την Ιουδαία, επισκεπτόμενος τη Γαλιλαία και τη Δεκάπολη, περιοχές όπου υπήρχαν πολλοί εθνικοί κι ο έλεγχος του ιερατείου της Ιερουσαλήμ δεν ήταν τόσο μεγάλος. Ο Δάσκαλος πέρασε συνοδευόμενος από τους μαθητές του με ένα καΐκι στη βόρεια όχθη της θάλασσας της Γαλιλαίας, ξεκινώντας μια περιοδεία στην ευρύτερη περιοχή των χωριών της Καισαρείας του Φιλίππου.

Είναι μια περίοδος που ο Ιησούς έχει πραγματοποιήσει μεγάλα θαύματα ενώπιον πολλών και έχει αρχίσει να απευθύνει το κήρυγμά του σε μεγάλα πλήθη ανθρώπων. Τα νοήματα των λόγων του είναι τόσο υψηλά, που πολλές φορές είναι ακατάληπτα ακόμα κι από τον στενό κύκλο των δώδεκα μαθητών. Γι’ αυτό, πολλές φορές απευθύνεται στον απλό κόσμο μιλώντας με παραβολές. Σε μια ομιλία του μπροστά στους μαθητές και στο υπόλοιπο συγκεντρωμένο πλήθος, προανήγγειλε το θάνατο και την ανάστασή του.

Έξι μέρες μετά από την ομιλία αυτή (οκτώ κατά τον ευαγγελιστή Λουκά), ο Ιησούς διάλεξε τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη κι ανέβηκαν σε ένα ψηλό βουνό για να προσευχηθούν. Τότε μπροστά στους μαθητές ο Ιησούς παρουσιάζεται με το πρόσωπό του να λάμπει σαν ήλιος και τα λευκά ρούχα του να αστράφτουν. Κοντά στον Ιησού εμφανίζονται κι αρχίζουν να συνομιλούν μαζί του ο Μωυσής κι ο Ηλίας· δυο σημαίνουσες προσωπικότητες της Παλαιάς Διαθήκης.

Η εικόνα αυτή τάραξε τους μαθητές. Κι όταν φάνηκε πως οι συνομιλητές θα αποχωρίζονταν, τότε ο Πέτρος τόλμησε να παρέμβει και να προτείνει να φτιάξει μια σκηνή για τον καθένα τους. Μιλούσε σαστισμένος από το θέαμα μα προτού τελειώσει τη φράση του, ένα σύννεφο λαμπρό ήρθε από πάνω τους και τους σκέπασε. Μια φωνή ακούστηκε από αυτό να τους λέει: «Αυτός είναι ο αγαπητός μου γιος, να τον ακούτε.»

Το γεγονός αυτό κατατρόμαξε τους μαθητές που έπεσαν με το πρόσωπο στη γη. Ο Ιησούς τους πλησίασε τότε και τους καθησύχασε. Ήταν πλέον μόνοι τους και πήραν το δρόμο της επιστροφής. Τους έδωσε εντολή να μην πουν σε κανένα από αυτά που είδαν μέχρι την ανάσταση του υιού του ανθρώπου από τους νεκρούς. Οι μαθητές αφού ξεπέρασαν τον τρόμο τους άρχισαν διάφορες ερωτήσεις. Οι δύο ευαγγελιστές Ματθαίος και Μάρκος αναφέρουν πως ζητούσαν επεξήγηση των γραφών για την έλευση του Ηλία και ο Ιησούς επαλήθευσε τις γραφές λέγοντάς τους πως ο Ηλίας ήρθε αλλά οι άνθρωποι του επιφύλαξαν άσχημο τέλος. Επισήμανε μάλιστα πως παρόμοια αντιμετώπιση θα είχε κι ο γιος του ανθρώπου. Να πώς περιγράφει το περιστατικό ο ευαγγελιστής Ματθαίος:

1Καὶ μεθ’ ἡμέρας ἓξ, παραλαμβάνει ὁ Ἰησοῦς τὸν Πέτρον καὶ Ἰάκωβον καὶ Ἰωάννην τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ καὶ ἀναφέρει αὐτοὺς εἰς ὄρος ὑψηλὸν κατ’ ἰδίαν· 2καὶ μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν, καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος, τὰ δὲ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένετο λευκὰ ὡς τὸ φῶς. 3καὶ ἱδοὺ ὤφθησαν αὐτοῖς Μωσῆς καὶ Ἠλίας μετ’ αὐτοῦ συλλαλοῦντες. 4ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Πέτρος εἶπε τῷ Ἰησοῦ· Κύριε, καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι· εἰ θέλεις, ποιήσωμεν ὧδε τρεῖς σκηνάς, σοὶ μίαν καὶ Μωσεῖ μίαν καὶ μίαν Ἠλίᾳ. 5ἔτι αὐτοῦ λαλοῦντος ἰδοὺ νεφέλη φωτεινὴ ἐπεσκίασεν αὐτούς, καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῆς νεφέλης λέγουσα· οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ ευδόκησα· αὐτοῦ ἀκούετε· 6καὶ ἀκούσαντες οἱ μαθηταὶ ἔπεσον ἐπὶ πρόσωπον αὐτῶν καὶ ἐφοβήθησαν σφόδρα. 7καὶ προσελθὼν ὁ Ἰησοῦς ἥψατο αὐτῶν καὶ εἶπεν· ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε. 8ἐπάραντες δὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῶν οὐδένα εἶδον εἰ μὴ τὸν Ἰησοῦν μόνον. 9καὶ καταβαινόντων αὐτῶν ἀπὸ τοῦ ὄρους ἐνετείλατο αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς λέγων· μηδενὶ εἴπητε τὸ ὅραμα ἕως οὗ ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ. 10Καὶ ἐπηρώτησαν αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ λέγοντες· τί οὖν οἱ γραμματεῖς λέγουσιν ὅτι Ἠλίαν δεῖ ἐλθεῖν πρῶτον; 11ὁ δὲ Ἰησοῦς ἀποκριθεὶς εἶπεν αὐτοῖς· Ἠλίας μὲν ἔρχεται πρῶτον καὶ ἀποκαταστήσει πάντα· 12λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι Ἠλίας ἤδη ἦλθε, καὶ οὐκ ἐπέγνωσαν αὐτόν, ἀλλ’ ἐποίησαν ἐν αυτῷ ὅσα ἠθέλησαν· οὕτω καὶ ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου μέλλει πάσχειν ὑπ’ αὐτῶν. 13τότε συνῆκαν οἱ μαθηταὶ ὅτι περὶ Ἰωάννου τοῦ βαπτιστοῦ εἶπεν αὐτοῖς. (Ματθ. ιζ’, 1-13.)

1Και μετά από έξι μέρες, ο Ιησούς παίρνει ιδιαιτέρως τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον αδερφό του Ιωάννη και τους ανεβάζει σε ένα ψηλό βουνό. 2Και μεταμορφώθηκε μπροστά τους και έλαμψε το πρόσωπό του σαν ήλιος και τα ρούχα του έγιναν λευκά σαν το φως. 3Και παρουσιάστηκαν σε αυτούς ο Μωυσής και ο Ηλίας να συνομιλούν με αυτόν. 4Απευθυνόμενος στον Ιησού είπε ο Πέτρος: «Κύριε, καλό είναι να μείνουμε εδώ. Αν θέλεις θα φτιάξουμε εδώ τρεις σκηνές· μία για σένα, μία για το Μωυσή και μία για τον Ηλία.» 5Κι ενώ μιλούσε ακόμα, ένα φωτεινό σύννεφο έριξε πάνω τους τη σκιά του και μια φωνή από το σύννεφο έλεγε: «αυτός είναι ο αγαπημένος μου γιος στον οποίο εκδήλωσα την επιδοκιμασία μου. Να τον ακούτε.» 6Όταν το άκουσαν οι μαθητές έπεσαν με το πρόσωπο στη γη και φοβήθηκαν πολύ. 7Κι αφού πλησίασε ο Ιησούς τούς άγγιξε και είπε: «σηκωθείτε και μη φοβάστε.» 8Σηκώνοντας το βλέμμα τους δεν είδαν κανένα παρά μόνο τον Ιησού. 9Κι ενώ κατέβαιναν από το βουνό, ο Ιησούς τους έδωσε την εντολή: «μην πείτε σε κανένα για το όραμα μέχρι να αναστηθεί από τους νεκρούς ο γιος του ανθρώπου.» 10Και οι μαθητές τον ρώτησαν: «Γιατί λοιπόν λένε οι Γραμματείς ότι πρέπει να έρθει πρώτος ο Ηλίας;» 11Κι ο Ιησούς τους απάντησε: «Ο Ηλίας θα προηγηθεί και θα τακτοποιήσει τα πάντα. 12Σας λέω λοιπόν ότι ο Ηλίας ήρθε ήδη και δεν τον αναγνώρισαν αλλά του έκαναν ό,τι ήθελαν. Τα ίδια θα πάθει και ο γιος του ανθρώπου από αυτούς.» 13Τότε οι μαθητές κατάλαβαν ότι τους μίλησε για τον Ιωάννη το Βαπτιστή.

Στη Μεταμόρφωση λοιπόν του Κυρίου παρουσιάζονται έξι πρόσωπα, κατέχοντας κύριο ή δευτερεύοντα ρόλο στα όσα διαδραματίζονται. Ο Ιησούς βρίσκεται στο κέντρο, όπου μεταμορφωμένος πλέον συνομιλούσε με το Μωυσή και τον Ηλία και κοντά τους παρευρίσκονται ως παρατηρητές οι τρεις μαθητές Πέτρος, Ιάκωβος και Ιωάννης. Δεν είναι τυχαία η σύνθεση αυτής της ομάδας. Κάθε πρόσωπο έχει την ιδιαίτερη σημασία και συμβολισμό στη Μεταμόρφωση του Λυτρωτή. Καταρχάς, γιατί παρουσιάζονται ο Μωυσής και ο Ηλίας; Είναι φυσικά και οι δύο τους πολύ σημαντικά πρόσωπα για το λαό του Ισραήλ και ο καθένας τους διαδραμάτισε πολύ σπουδαίο ρόλο στην εποχή που έζησε.

Ο Μωυσής ήταν ο άνθρωπος που ήρθε πρόσωπο με πρόσωπο με το Θεό, έλαβε τους νόμους του και τους παρέδωσε στους Ισραηλίτες. Ο Ηλίας ήταν αυτός που εφάρμοσε το μωσαϊκό νόμο με τον πιο δυναμικό τρόπο και πάλεψε να εξυψώσει την ηθική στάθμη των συγχρόνων του βασιλέων. Και οι δυο τους, αν μελετήσουμε την Παλαιά Διαθήκη, βλέπουμε πως αξιώθηκαν να δουν το Θεό. Και οι δυο τους επίσης δεν είχαν φυσιολογικό τέλος όπως οι άλλοι θνητοί.

Ο Μωυσής έχει μάλιστα κι αυτός την εμπειρία της μεταμόρφωσης. Όμως πριν από τη μεταμόρφωσή του, πήρε κατ’ εντολή του Θεού μαζί του τρεις ακολούθους του, τον Ααρών, το Ναδάδ και τον Αβιούδ και 70 πρεσβύτερους κι ανέβηκε στο όρος Χωρήβ. Εκεί ο Μωυσής έκανε θυσία και με το αίμα από τα σφάγια ράντισε το λαό για να σφραγίσει τη Διαθήκη του Θεού με τον περιούσιο λαό Του: «καὶ λαβὼν τὸ βιβλίον τῆς διαθήκης ἀνέγνω εἰς τὰ ὦτα τοῦ λαοῦ, καὶ εἶπαν· πάντα, ὅσα ἐλάλησε Κύριος, ποιήσομεν καὶ ἀκουσόμεθα. λαβὼν δὲ Μωυσῆς τὸ αἷμα κατεσκέδασε τοῦ λαοῦ καὶ εἶπεν· ἰδοὺ τὸ αἷμα τῆς Διαθήκης, ἧς διέθετο Κύριος πρὸς ὑμᾶς περὶ πάντων τῶν λόγων τούτων.» (Έξοδ. κδ’, 7 – 8). Ο Ιησούς Χριστός σε αντίθεση με το Μωυσή, θα είναι ο ίδιος που με το αίμα του θα σφραγίσει την Καινή Διαθήκη του Θεού προς την ανθρωπότητα.

Ο Μωυσής όπως αναφέρεται στο Δευτερονόμιο πέθανε μόνος του, και κανείς δεν έμαθε για την ταφή του: «καὶ ἐτελεύτησε Μωυσῆς ὁ οἰκέτης Κυρίου ἐν γῇ Μωὰβ διὰ ρήματος Κυρίου. καὶ ἔθαψαν αὐτόν ἐν Γαῖ ἐγγὺς οἴκου Φογώρ· καὶ οὐκ εἶδεν οὐδεὶς τὴν ταφὴν αὐτοῦ ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης» (Δευτερ., λδ’, 5 – 6). Για τους Ιουδαίους αυτό υποδηλώνει πως ο Μωυσής στην πραγματικότητα δεν πέθανε και πως ο Θεός τον κάλεσε κοντά του ως επιβράβευση για τον εκπληκτικό βίο που διήγε. Κάτι τέτοιο δεν ηχεί παράξενα στην ιουδαϊκή σκέψη μια και έχει προηγηθεί το περιστατικό του Ενώχ· ενός άλλου καταπληκτικού ανθρώπου που βρισκόταν τόσο κοντά στο Θεό που τον πήρε μαζί του στο ουράνιο βασίλειο: «καὶ εὐηρέστησεν Ἐνὼχ τῷ Θεῷ καὶ οὐχ εὑρίσκετο, ὅτι μετέθηκεν αὐτὸν ὁ Θεός» (Γέν. ε’, 24).

Αργότερα παρουσιάζεται και ο Ηλίας με την ανάληψή του να έχει κι αυτός ένα εντυπωσιακό τέλος. Ένα πύρινο άρμα τον άρπαξε στους ουρανούς και την ώρα που ανυψωνόταν, ο Ηλίας έριξε τη μηλωτή του στο διάδοχό του Ελισαίο: «καὶ ἰδοὺ ἅρμα πυρὸς καὶ ἵπποι πυρὸς καὶ διέστειλαν ἀνὰ μέσον ἀμφοτέρων, καὶ ἀνελήφθη Ἠλιοὺ ἐν συσσεισμῷ ὡς εἰς τὸν οὐρανόν» (Βασιλ. Δ’, β’, 11). Στην ιουδαϊκή παράδοση αναφέρεται πως ο Ηλίας θα προηγηθεί του Μεσσία κάτι που κατηγορηματικά επιβεβαιώνει ο Ιησούς προς τους μαθητές του. Ότι δηλαδή, ο Ηλίας είχε ήδη έρθει ενσαρκωμένος ως Ιωάννης ο Βαπτιστής. Για το λόγο αυτό στη χριστιανική παράδοση ο Ηλίας επονομάζεται και Πρόδρομος. Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει ορίσει τη γιορτή του κατά την ανατολή στον ορίζοντα του αστερισμού του Κυνός και η λατρεία του πανηγυρίζεται σχεδόν πάντα σε ομώνυμα εκκλησάκια σε κορυφές βουνών.

Ήταν λοιπόν κοινή πεποίθηση για τους Ιουδαίους πως ο Μωυσής και ο Ηλίας είχαν νικήσει το θάνατο γι’ αυτό και παρουσιάζονται ως συνομιλητές του Ιησού Χριστού. Ο Μωυσής αντιπροσωπεύει τον Γραπτό Λόγο του Θεού, ο Ηλίας τον Εφαρμοσμένο Λόγο Του και ο Ιησούς Χριστός είναι ο ίδιος ο Λόγος ενσαρκωμένος. Έτσι, στο όρος Θαβώρ η εβραϊκή παράδοση συναντά τον Χριστό που ετοιμάζει πλέον τη νέα οδό για ολόκληρη την ανθρωπότητα κι όχι μόνο για έναν περιούσιο λαό. Και ο νέος δρόμος θα χαραχτεί από τους τρεις μαθητές που παρακολουθούν τα τεκταινόμενα.

Όμως γιατί επιλέχθηκαν αυτοί οι τρεις κι όχι κάποιοι άλλοι; Ποιος ήταν ο λόγος που ο Ιησούς επέλεξε από τους «δώδεκα» αυτούς τους συγκεκριμένους; Από τα λόγια των ευαγγελίων τεκμαίρεται πως υπήρχαν αρκετοί κύκλοι μαθητών. Ακόμα και ανάμεσα στους δώδεκα υπήρχε διαφορά. Η τριάδα αυτών των μαθητών φαίνεται πως αποτελούσε την εσώτερη ομάδα του Δασκάλου. Είναι οι πρώτοι μάρτυρες του μεγαλείου του Χριστού στο όρος Θαβώρ και οι πρώτοι που έμαθαν στο όρος των Ελαιών, στη Γεσθημανή, από τον ίδιο το Χριστό για την έλευση της ώρας του Υιού του Ανθρώπου.

Οι μελετητές του εσωτερισμού θα υποθέσουν πως και οι τρεις τους θα είχαν ιδιαίτερες ικανότητες. Τέτοιες, που θα τους έδιναν την ευκαιρία να μπορούν να παρακολουθήσουν τη Μεταμόρφωση όχι σε απλό φυσικό επίπεδο αλλά σε ανώτερα πεδία από το φυσικό. Και πραγματικά, αν ήταν να συμβεί κάτι καθαρά σε φυσικό και μόνο επίπεδο, τότε θα μπορούσαν να παρίσταντο όλοι οι μαθητές του Ιησού και όχι μόνο οι πρόκριτοι αυτών. Άλλωστε η Μεταμόρφωση τι είναι; Ο Χρυσόστομος ο Θεολόγος αναφέρει χαρακτηριστικά: «…άνοιξε λίγο, όσο ευδόκησε, από τη θεότητά Του, και έδειξε στους μύστες το Θεό που ενοικούσε μέσα Του!» Και πού έγινε η Μεταμόρφωση; Σε ένα υψηλό όρος. Ένας έμμεσος συμβολισμός για ένα πεδίο πέραν του φυσικού. Αξίζει να υπενθυμίσουμε πως οι ευαγγελιστές δεν κατονομάζουν το όρος. Η επιτακτική ανάγκη των πιστών να προσδιορίσουν τη φυσική θέση του συμβάντος είναι που αναγκάζουν τη χριστιανική παράδοση να αναζητήσει το ιερό βουνό. Με ποιο τρόπο όμως οι μαθητές θα πετύχαιναν να δουν κάτι μη αντιληπτό από τις φυσικές αισθήσεις; Ένας από τους τρόπους που και στα ίδια τα ευαγγέλια αναφέρεται είναι η ιδιαιτέρως θερμή προσευχή.

Για τον Πέτρο δεν είναι και τόσο δύσκολο να φανταστούμε ότι θα μπορούσε να το πετύχει. Ήταν άνθρωπος με μεσογειακή ιδιοσυγκρασία, και παρουσιάζεται ως ο πρώτος μαθητής που κάλεσε ο Δάσκαλος όταν ξεκίνησε το έργο του. Είναι ο πρώτος που αντιλήφθηκε και δεν δίστασε να ομολογήσει πως ο Ιησούς είναι ο Μεσσίας. Και η απάντηση του Ιησού έτσι όπως διασώζεται από το Ματθαίο είναι αυτή που του έδωσε στα επόμενα χρόνια την πρωτοκαθεδρία μεταξύ των αποστόλων: «Μακάριος είσαι Σίμωνα Βαριωνά (γιε του Ιωνά), γιατί αυτό δεν στο αποκάλυψε κάποιος θνητός αλλά ο ουράνιος Πατέρας μου. Κι εγώ σου λέω πως είσαι ο Πέτρος και πάνω στην πέτρα αυτή θα οικοδομήσω την εκκλησία μου στην οποία δεν θα έχουν εξουσία οι πύλες του Άδη. Και θα σου δώσω τα κλειδιά της Βασιλείας των Ουρανών και ό,τι δεσμεύσεις στη γη θα είναι έτσι και στους ουρανούς· ό,τι ελευθερώσεις στη γη θα είναι ελεύθερο και στους ουρανούς.» (Ματθ. ιστ’, 18 – 19).

Ο Ιάκωβος κι ο Ιωάννης ήταν ο τρίτος κι ο τέταρτος αντίστοιχα μαθητής που κάλεσε ο Ιησούς κοντά του. Όταν έκανε την εκλογή των δώδεκα μαθητών, απέδωσε στα δυο αδέρφια το χαρακτηρισμό Βοανηργές που σημαίνει τα Παιδιά της Βροντής (Μάρκ. γ’, 17). Πολλοί αναλυτές αυτό το αποδίδουν στην εκρηκτική ιδιοσυγκρασία και τον υπερβολικό ζήλο που χαρακτήριζε τα δυο αδέρφια στα πρώτα χρόνια. Ο Λουκάς αφήνει μια αδιάψευστη μαρτυρία για αυτό, στο χωρίο όπου περιγράφει την αφιλόξενη στάση των Σαμαρειτών όταν αρνήθηκαν να υποδεχθούν τον Ιησού σε ένα ταξίδι του. Τα δύο αδέρφια τότε ρώτησαν τον Ιησού: «Κύριε θέλεις να ζητήσουμε να κατεβεί φωτιά από τον ουρανό και να τους καταστρέψει όπως έκανε και ο Ηλίας;» (Λουκ. θ’, 54).

Φυσικά ο Ιησούς τους επέπληξε αυστηρά λέγοντάς τους πως ξέχασαν από ποιο πνεύμα καθοδηγούνται. Ο Ιάκωβος τελικά μαρτύρησε επί Ηρώδη του Αγρίππα περίπου το 44 μ.Χ. Ο Ιωάννης ήταν ο μαθητής «ὃν ἠγάπα» ο Ιησούς, ο μοναδικός μαθητής παρών στη Σταύρωση του Κυρίου ο οποίος τότε του εμπιστεύτηκε τη μητέρα του την Παναγία. Χαρακτηρίστηκε ως ένας από τους στυλοβάτες της πρώτης εκκλησίας της Ιερουσαλήμ.

Για τη Μεταμόρφωση του Σωτήρα, ο Γρηγόριος Παλαμάς είναι κάθετος όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο την αντιλήφθηκαν οι μαθητές. Αναφέρει στη σχετική Ομιλία του: «Καθώς λοιπόν προσευχόταν με τον τρόπο αυτό, έλαμψε και φανερώθηκε με απόρρητο τρόπο εκείνο το απόρρητο Φως στους πρόκριτους από τους Μαθητές, για να δείξει ότι η προσευχή είναι πρόξενος της μακάριας εκείνης θέας, και να μάθουμε ότι με το να προσεγγίζουμε το Θεό με την αρετή και να ενώνεται ο νους μας με Εκείνον, βγαίνει μέσα μας και παρουσιάζεται η λάμψη εκείνη που προσφέρεται σε όλους και γίνεται ορατή σ’ αυτούς που με πραγματική αγαθοεργία και ειλικρινή προσευχή ανατείνουν αδιάλειπτα τον εαυτό τους προς το Θεό… Ούτε λοιπόν γίνεται, ούτε απογίνεται, ούτε ακόμη περιγράφεται, ούτε και υποπίπτει στην αισθητική δύναμη το Φως της Μεταμόρφωσης του Κυρίου, αν και γίνεται ορατό στους σωματικούς οφθαλμούς και διαρκεί μόνον για λίγο και σε μικρή κορυφή του όρους. Αυτό βέβαια συνέβη, με τη μετάβαση από τη σάρκα στο πνεύμα την οποία υπέστησαν οι μύστες του Κυρίου μέσω της ανταλλαγής των αισθήσεων την οποία ενήργησε μέσα τους το Πνεύμα. Γι αυτό είδαν αυτό το απόρρητο Φως που τους χάρισε σε κάποιο μέτρο, η δύναμη του Θείου Πνεύματος. Αυτό δεν το γνωρίζουν όσοι σήμερα βλασφημούν τούτο το Φως, νομίζοντας ότι οι πρόκριτοι Απόστολοι είδαν το Φως της Μεταμόρφωσης του Κυρίου με την αισθητική και κτιστή δύναμή τους· και έτσι επιχειρούν να υποβιβάσουν σε κτίσμα όχι μόνο εκείνο το Φως, δηλαδή τη δόξα και τη βασιλεία του Θεού, αλλά και τη δύναμη του θείου Πνεύματος, μέσω της οποίας αποκαλύπτονται τα μεγαλεία στους άξιους.»

Η θεολογία του Γρηγορίου Παλαμά ομολογουμένως είναι δυσνόητη από ένα απλό πιστό ή αναγνώστη των κειμένων του. Όμως αξίζει να εστιάσει κάποιος την προσοχή του στις σαφείς οδηγίες του: «Η πλήρης απόλαυση επιτυγχάνεται με τη συνέλιξη του νου μέσα στον άνθρωπο την οποία οι τέλειοι επιδιώκουν με την ισχυρή θέληση και την προσευχή του Ιησού.»

Όταν μπορέσει ένας άνθρωπος διάγοντας αγνό βίο να μετατρέψει το σώμα του σε οίκο πνευματικού φωτός, τότε αυτό το φως μπορεί να εκδηλωθεί ώστε να γίνει ορατό. Το πρόσωπο και το σώμα του φωτίζονται όπως και του Ιησού. Η Μεταμόρφωση μπορεί να εξηγηθεί ως η εκδήλωση του σώματος που η εσωτερική πνευματική παράδοση αποκαλεί «σώμα της δόξας». Αυτή η εκδήλωση μπορεί να είναι τόσο έντονη, ώστε ένα εκτυφλωτικό κύμα φωτός μοιάζει να ξεχύνεται από τα βάθη του ανθρώπου και να πυρακτώνει όλο του το σώμα.

Στους μελετητές του εσωτερισμού είτε πρόκειται για τον εσωτερικό Χριστιανισμό, την Καμπάλα, τη Θεοσοφία, είτε τέλος για τις θρησκείες του νόμου του Ντάρμα (Ινδουισμός, Βουδισμός κτλ), είναι γνωστός ο χωρισμός του σώματος του ανθρώπου σε διάφορα επίπεδα που ανάλογα με την παράδοση διαφέρουν τόσο σε αριθμό όσο και στην ονομασία. Στην ουσία όμως υπάρχει σε όλους η κοινή αντίληψη πως υπάρχει και κάτι πιο σύνθετο στη δομή του ανθρώπινου σώματος πέρα από το απλό φυσικό σώμα. Μια από αυτές τις παραδόσεις χωρίζει το σώμα σε επτά μέρη: Φυσικό, Αιθερικό, Αστρικό, Διανοητικό, Αιτιατό, Βουδικό και Ατμικό. Κάποιοι προτιμούν το Φυσικό και το Αιθερικό να μην τα διαχωρίζουν αλλά στην περίπτωσή μας δεν είναι λάθος να αναφερθούμε σε επτά σώματα αντί των επικρατέστερων έξι.

Το σώμα της δόξας, αρχικά είναι ένας σπόρος που βρίσκεται στο αιθερικό σώμα τού ανθρώπου που αποτελεί το δίδυμο τού φυσικού σώματος το οποίο γι’ αυτό συχνά αναφέρεται και ως Διπλό Αιθερικό. Ο μαθητής πρέπει να εργαστεί με αυτόν το σπόρο που βρίσκεται στο Αιθερικό του σώμα.

Με αγνές σκέψεις, με ισχυρή θέληση για ένωση με το θείο, με καθαρό διαλογισμό και θερμή προσευχή και γενικά με μια ισορροπημένη φυσική ζωή ελεγχόμενη από την πνευματικότητα, κάποτε μπορεί σε μια ώριμη ψυχή να προκληθεί, μεταμόρφωση έως τα βάθη των κυττάρων του σώματός της. Στη δομή του σώματος υπάρχουν κάποιες αντιστοιχίσεις που δείχνουν τις σχέσεις και την αλληλεπίδραση των σωμάτων. Τα τρία πρώτα σώματα χαρακτηρίζουν την ατομικότητα της ύπαρξης, τον αιώνιο ανώτερο εαυτό, ενώ τα τέσσερα τελευταία αντιστοιχούν στην προσωπικότητα, το φθαρτό κατώτερο εαυτό της ύπαρξης. Τα ανώτερα σώματα επικοινωνούν με τα κατώτερα με ομόκεντρους κύκλους. Όμως στην περίπτωση του βουδικού σώματος έχουμε μια διπλή αντιστοιχία· ενώνεται τόσο με το αστρικό όσο και με το αιθερικό σώμα. Ο Μύστης χάρη στα ανώτερα αισθήματα του βουδικού σώματος ενεργεί επί του αστρικού σώματος και το εξαγνίζει. Το αστρικό τότε εξαγνισμένο, ενεργεί στο αιθερικό. Άρα το αστρικό είναι το μέσο με το οποίο το βουδικό σώμα ενεργεί στο αιθερικό προκαλώντας έτσι την ανάπτυξη του σώματος της δόξας που βρίσκεται μέσα σε αυτό. Μέσα στο αιθερικό στα ανώτερα στρώματα βρίσκεται επίσης κι ο αντανακλαστικός αιθέρας όπου είναι η έδρα της μνήμης. Πρόκειται όμως για τα απλά προσωπικά αρχεία του ανθρώπου. Αν κάποιος όμως θέλει να συμβουλευτεί τα συμπαντικά αρχεία, τότε πρέπει να ανέβει στο ανώτερο επίπεδο, στο βουδικό σώμα όπου μπορούν να βρεθούν καταγεγραμμένα τα αρχεία όλου του κόσμου.

Στη Μεταμόρφωση του Ιησού Χριστού εκδηλώθηκε μια ξαφνική έκρηξη του πνευματικού σώματος, του σώματος της δόξας, που έγινε αντιληπτή ακόμα και στο φυσικό πεδίο. Αυτό θα μπορούσε να αναγκάσει κάποιον απροετοίμαστο ή ανίδεο να ανατραπεί από έκπληξη ή να ρίξει το βλέμμα του στη γη. Γιατί δεν θα ήταν το φυσικό φως (το κτιστό φως κατά την Ορθόδοξη Παράδοση) που θα δυσχέραινε την όραση αλλά το πνευματικό φως, το Άκτιστο. Τη στιγμή της Μεταμόρφωσης, δεν είχε έρθει ακόμα η στιγμή να αποσπασθεί το σώμα της δόξας από το φυσικό σώμα του Ιησού Χριστού, μπορούσε όμως από εκείνη τη στιγμή να εκδηλωθεί σε όλη του τη δόξα. Υπάρχουν άνθρωποι που μπόρεσαν να δουν το σώμα της δόξας κάποιων μυστών ευρισκόμενοι σε κατάσταση έκστασης. Κάτι τέτοιο ομολογείται από το Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη.

Χάρη στο σώμα της δόξας, οι Μύστες μπορούν να ταξιδεύουν στο χώρο, να διασχίζουν τα βουνά και να φτάνουν μέχρι το κέντρο της γης επειδή κανένα φυσικό εμπόδιο δεν μπορεί να σταθεί μπροστά του. Κι επειδή αποτελείται από άφθαρτα στοιχεία είναι αθάνατο. Με το σώμα αυτό ένας Μύστης μπορεί να προσφέρει σπουδαίο έργο στην ανθρωπότητα ακόμα και στην περίπτωση που το φυσικό του σώμα έχει πάψει να υφίσταται. Υπό το πρίσμα αυτό τα τελευταία λόγια του Ιησού Χριστού αποκτούν άλλο νόημα: «κι εγώ θα είμαι πάντα μαζί σας έως τη συντέλεια των αιώνων» (Ματθ. κη’, 20).

Ο σκοπός κάθε πραγματικού μαθητή είναι να κτίσει στα βάθη του φυσικού του σώματος το σώμα της δόξας, το σώμα της αιωνιότητας, το σώμα του Χριστού που είναι το πραγματικό σώμα της Ανάστασης. Ο σωστός μαθητής πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα του Ιησού. Πρέπει να αγαπήσει το Θεό και να θελήσει να του μοιάσει. Να παλέψει δηλαδή για το «καθ’ ὁμοίωσιν». Και στον σπουδαίο αυτό αγώνα που θα ξεκινήσει δεν θα είναι μόνος. Ένα πλήθος πλασμάτων και δυνάμεων θα τον βοηθήσουν. Αμέτρητοι βοηθοί θα σταλούν από την ουράνια ιεραρχία για να αντικαταστήσουν τα απλά μόρια της ύλης του σώματος με θεϊκά μόρια ώστε στο τέλος να καθαγιαστεί όλο το σώμα. Με τη μεταμόρφωση αυτή ο ναός του ανθρώπου γκρεμίζεται και ξανακτίζεται από την αρχή. Γίνεται πλέον το τελειότερο και φωτεινότερο οικοδόμημα. Κι έτσι μια μέρα το Άγιο Πνεύμα θα μπορέσει να κατοικήσει σε αυτό το Ναό. Κι όταν συμβεί, το σώμα θα δονείται στους ίδιους ρυθμούς με το Ναό του αχανούς Σύμπαντος· της κατοικίας του Θεού.

Με τη Μεταμόρφωση λοιπόν του Σωτήρα, οι Ιουδαίοι αλλά και οι Χριστιανοί, λαμβάνουν ένα πολύ σημαντικό μήνυμα. Ο Ιησούς παίρνει το χρίσμα από τον Ύψιστο και το γεγονός αυτό επισφραγίζεται με την παρουσία του μωσαϊκού Νόμου και του προφητικού λόγου. Ο πιστός λοιπόν της Παλαιάς Διαθήκης, εκπροσωπείται από το Μωυσή και τον Ηλία. Αλλά το ίδιο συμβαίνει και με το λαό της Καινής Διαθήκης. Η επικύρωση έρχεται με τη μαρτυρία του Πέτρου του θεμέλιου λίθου της εκκλησίας, του Ιακώβου που αντιπροσωπεύει τους πρώτους μάρτυρες της πίστης και του Ιωάννη που αντιπροσωπεύει τον εσωτερικό χριστιανισμό. Ο Πέτρος θα αναφερθεί αργότερα με δέος στο περιστατικό αυτό στη δεύτερη επιστολή του: «Διότι δεν βασιστήκαμε σε κατασκευασμένες ιστορίες για να σας γνωστοποιήσουμε τη δύναμη και την παρουσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, αλλά ήμαστε αυτόπτες μάρτυρες του μεγαλείου του. Γιατί έλαβε από το Θεό Πατέρα τιμή και δόξα όταν ακούστηκε αυτή η φωνή με μεγαλοπρεπή δόξα: αυτός είναι ο αγαπητός μου γιος που επιδοκιμάζω.» (Πέτρ. β’, 16 – 17).

Ως επίλογος, θα ήταν καλό να παρατεθεί η ευχή του Γρηγορίου Παλαμά από την ομιλία του για τη Μεταμόρφωση του Σωτήρα:

– Μακάρι να λυτρωθούμε όλοι μας με την λάμψη και επίγνωση του άυλου και αΐδιου εκείνου Φωτός της Μεταμόρφωσης του Κυρίου, προς δόξα Αυτού και του άναρχου Αυτού Πατρός και του ζωοποιού Πνεύματος, των οποίων η λαμπρότητα, η θεότητα, η δόξα, η βασιλεία και η δύναμη είναι μία και η αυτή, «νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων».

Γένοιτο. ―

Πηγές:

Παλαιά Διαθήκη

Καινή Διαθήκη

Bible Gateway, http://www.biblegateway.com/

Christmas and Easter in the Initiatic Tradition, Omraam Mikhaël Aïvanhov

Creation: Artistic and Spiritual, Omraam Mikhaël Aïvanhov

You are Gods, Omraam Mikhaël Aïvanhov

Ομιλίες, Γρηγορίου Παλαμά, http://www.saintjohnthebaptist.org

Alternative Christianity, http://www.katinkahesselink.net/christianity/

Transfiguration, http://www.abu.nb.ca/ecm/topics/life8.htm

The fathers of the church, http://www.newadvent.org/fathers/

(από apollonios)