Παγωτό: Μια καλοκαιρινή λιχουδιά ή κάτι περισσότερο;

Γράφει ο Ιωσήφ Αλεξανδρίδης Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Υπάρχει κάποιος που να μην του αρέσει το παγωτό; Το παγωτό αποτελεί την αγαπημένη λιχουδιά μικρών και μεγάλων, όχι μόνο για το καλοκαίρι, αλλά και για ολόκληρο το χρόνο. Είναι συνδυασμένο με τις καλύτερες αναμνήσεις μας και τις πιο ξέγνοιαστες στιγμές μας. Για τα παιδιά είναι απόλαυση, παιχνίδι, χαρά, διασκέδαση, ανταμοιβή. Στους μεγαλύτερους ξυπνά παιδικές μνήμες, φτιάχνει τη διάθεση και τη ψυχολογία. Για να το απολαύσουμε, χρειάζεται τη συγκέντρωσή μας, την αφοσίωση, την ιδιαίτερη φροντίδα για να μη λιώσει, την απόλυτη προσοχή μας. Από αυτό και μόνο θα λέγαμε ότι η σχέση μας με το παγωτό είναι «ερωτική».

Το παγωτό όμως παραμένει και ένα
διατροφικό δίλημμα, ιδιαίτερα τους μήνες του καλοκαιριού, καθώς βάζει σε «πειρασμό» όλους όσοι ακολουθούν μια ισορροπημένη διατροφή αλλά δεν θέλουν να στερηθούν την απόλαυση. Το δίλημμα λύνεται εύκολα, αρκεί κανείς να ενημερωθεί για τη διατροφική αξία του παγωτού διατηρώντας παράλληλα την αίσθηση του μέτρου. Τότε μπορεί να επιλέξει συνειδητά με βάση τις πραγματικές ανάγκες του, χωρίς να αισθάνεται τύψεις και ενοχές αφού το καταναλώσει. Πρέπει άλλωστε να γνωρίζουμε πως κάθε τροφή έχει τη θέση της σε μια ισορροπημένη διατροφή και πως η σωστή διατροφή είναι βασικός παράγοντας για μια καλή ζωή γεμάτη υγεία και ευεξία.

Το παγωτό αποτελεί μια από τις καλύτερες λύσεις, όταν αναζητάμε μια στιγμή απόλαυσης. Υπάρχουν πολλά είδη παγωτών που καλύπτουν όλες τις ανάγκες, από αυτούς που ζητούν μια ιδιαίτερη και ξεχωριστή γεύση, μέχρι αυτούς που είναι αυστηροί με τη διατροφή τους αλλά δεν θέλουν να αποχωριστούν το αγαπημένο τους σνακ. Το παγωτό μπορεί να καταναλώνεται ακόμη και σε καθημερινή βάση αρκεί κάποιος να τηρεί ένα συνολικά ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα μπορεί και να λειτουργήσει υποστηρικτικά: η απόλαυση ενός παγωτού τονώνει την αυτοπεποίθηση όσων ακολουθούν ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους και τους βοηθά να συνεχίσουν την προσπάθειά γνωρίζοντας ότι δεν χρειάζεται να στερούνται αγαπημένες γεύσεις. Επίσης, αν κοιτάξουμε γύρω μας, θα παρατηρήσουμε ότι υπάρχουν πολλά σνακ (τυρόπιτες, κρουασάν, γλυκά, κ.ά.) που καταναλώνουμε καθημερινά χωρίς να μας έχει περάσει από το μυαλό ότι έχουν πολύ περισσότερες θερμίδες από ένα παγωτό. Η αλήθεια είναι ότι ένα παγωτό μπορεί να έχει τις μισές ή και λιγότερες θερμίδες από πολλά άλλα σνακ.

Παράλληλα το παγωτό έχει γερά διατροφικά θεμέλια, τα οποία ξεκινούν από τις πρώτες του ύλες, που είναι κυρίως το γάλα, η ζάχαρη, τα αβγά, το κακάο, τα φρούτα και οι ξηροί καρποί. Έτσι, οι βιταμίνες όπως η Α, η D, η Β12, η νιασίνη, η ριβοφλαβίνη, καθώς και μεταλλικά στοιχεία όπως το ασβέστιο, ο φώσφορος και το μαγνήσιο προσδίδουν στο παγωτό μια διατροφική υπεροχή έναντι άλλων γλυκυσμάτων. Με απλά λόγια, δεν είναι μια λιχουδιά με «κενές» (όπως λέμε) θερμίδες, αλλά ένα απολαυστικό σνακ με διατροφική αξία. Άλλωστε ένα τρόφιμο έχει αξία όταν μπορεί να μας χαρίσει απόλαυση, όταν περιέχει απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και όταν φυσικά παράγεται κάτω από ασφαλείς συνθήκες.

Ακόμη και στην κατηγορία των παιδικών παγωτών, βλέπουμε ότι γίνονται αξιόλογες προσπάθειες για δημιουργία παγωτών με λιγότερη ζάχαρη και λιπαρά σε σχέση με το μέσο όρο των υπόλοιπων παγωτών, χωρίς ωστόσο να στερούνται σε γεύση. Και αυτό γίνεται για να μπορούν τα παιδιά να αναπτύσσουν σωστές διατροφικές συνήθειες χωρίς να χάσουν την απόλαυση και τη χαρά που τους δίνει ένα παγωτό.

Κάτι που επίσης πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι το παγωτό δεν περιέχει συντηρητικά, γιατί πολύ απλά δεν τα χρειάζεται! Το παγωτό από τη φύση του διατηρείται στη κατάψυξη, την καλύτερη μέθοδο συντήρησης, όπου η ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών είναι αδύνατη.

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το παγωτό είναι ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο τρόφιμο και η παραγωγική του διαδικασία χαρακτηρίζεται σήμερα από προηγμένες τεχνολογικές και επιστημονικές μεθόδους, έτσι ώστε να παραχθεί ένα προϊόν με θρεπτική αξία, υπέροχη γεύση και που να εγγυάται την υγιεινή και την ασφάλεια.

Επιγραμματικά τα στάδια παραγωγής του παγωτού (από την παραλαβή των πρώτων υλών, έως και τη μεταφορά του παγωτού στον τελικό καταναλωτή) είναι:

    Παραλαβή πρώτων υλών και αυστηρός έλεγχος ποιότητας.
    Παρασκευή μίγματος στο χώρο ανάμιξης των συστατικών.
    Παστερίωση και ομογενοποίηση. Η παστερίωση έχει ως στόχο τη θανάτωση όλων των πιθανών παθογόνων μικροοργανισμών. Η ομογενοποίηση έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός σταθερού και ομοιόμορφου μίγματος.
    Ωρίμανση. Είναι η παραμονή του μίγματος σε θερμοκρασία ψύξης για ορισμένο χρόνο, υπό ελαφριά ανάδευση και είναι καθοριστική για τη δομή του παγωτού. Παράλληλα το μίγμα ελέγχεται φυσικοχημικά και μικροβιολογικά.
    Κατάψυξη του μίγματος με ταυτόχρονη ανάδευση.
    Μορφοποίηση του παγωτού και σκλήρυνση. Η μορφοποίηση περιλαμβάνει την απόδοση στο παγωτό του τελικού του σχήματος (π.χ. παγωτό σε ξυλάκι, σε κύπελλο, με διακόσμηση, κ.λ.π.). Η σκλήρυνση είναι η διαδικασία της ταχείας ψύξης του παγωτού στους -40 oC.
    Συσκευασία-Αποθήκευση. Το παγωτό συσκευάζεται, ελέγχεται (οργανοληπτικά και μικροβιολογικά) ως έτοιμο προϊόν και μεταφέρεται σε κατάλληλους αποθηκευτικούς χώρους (θερμοκρασία <-18 oC).
    Διανομή. Γίνεται με τη βοήθεια ειδικών φορτηγών κατάψυξης (θερμοκρασία <-18 oC) στα σημεία πώλησης.
    Έλεγχος. Γίνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα από ειδικό επιστημονικό προσωπικό τόσο στα έτοιμα προϊόντα (οργανοληπτικοί έλεγχοι), όσο και στα ίδια τα σημεία πώλησης (συνθήκες κατάψυξης, καθαριότητα, κ.λ.π.), ώστε να διασφαλίζεται συνεχώς η σωστή ποιότητα του παγωτού.

Στην Ελλάδα έχουμε την τύχη και πάνω απ’ όλα την ικανότητα να παράγουμε εξαιρετικής ποιότητας παγωτό με γεύσεις που ικανοποιούν ακόμα και τον πιο απαιτητικό καταναλωτή. Τα εργοστάσια παραγωγής παγωτού που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, εκτός από τη σημαντική βοήθεια που προσφέρουν στην ελληνική κοινωνία σε αυτές τις δύσκολες εποχές προσφέροντας εργασία σε εκατοντάδες οικογένειες, έχουν και ιδιαίτερη εξαγωγική δραστηριότητα. Το άριστης ποιότητας και γεύσης παγωτό που παράγουμε στην Ελλάδα έχει μεγάλη ζήτηση σε πολλές χώρες του εξωτερικού και μάλιστα σε μεγάλες αγορές όπως η Ισπανία, η Γερμανία κ.α.

Το παγωτό λοιπόν αποτελεί μια εξαιρετική γευστική αλλά και θρεπτική επιλογή που ανταποκρίνεται σε κάθε γούστο και σε κάθε ανάγκη. Γνωρίζοντας την αξία του μπορεί κανείς να το εντάξει συνειδητά στη διατροφή του, χαρίζοντάς στον εαυτό του απόλαυση χωρίς αναστολές.

Μύθοι και αλήθειες για τα παγωτά
Δυστυχώς το παγωτό για πολλούς θεωρείται ένα ενοχοποιημένο προϊόν και έχει κατηγορηθεί κατά καιρούς για πολλούς λόγους. Ας δούμε λοιπόν κάποιος μύθους και αλήθειες για τα παγωτά για γνωρίσουμε καλύτερα το προϊόν που αγαπάμε και να μπορούμε να το απολαμβάνουμε χωρίς ενοχές.

Τα παγωτά δεν περιέχουν συντηρητικά.
Αλήθεια!
Το παγωτό δεν περιέχει συντηρητικά, γιατί πολύ απλά δεν τα χρειάζεται! Τα παγωτά διατηρούνται από τη φύση τους στη κατάψυξη, που είναι η καλύτερη μέθοδος συντήρησης. Μάλιστα από νομοθετική άποψη τα συντηρητικά απαγορεύονται στο παγωτό. Σκοπός των συντηρητικών είναι να συντηρούν ένα προϊόν, δηλαδή να μην το αφήνουν να αλλοιωθεί. Από τη στιγμή όμως που στο παγωτό εφαρμόζεται η διαδικασία της παστερίωσης (καταστροφή όλων των παθογόνων μικροοργανισμών) και η διαδικασία της κατάψυξης (σε θερμοκρασία <-18 oC δεν είναι δυνατή η ανάπτυξη μικροοργανισμών), γίνεται αντιληπτό πως η ανάπτυξη μικροοργανισμών καθίσταται αδύνατη.

Όταν αγοράζουμε ένα παγωτό, δεν υπάρχει λόγος να προσέχουμε την θερμοκρασία του.
Μύθος!
Καταρχήν ο καταναλωτής πρέπει ΠΑΝΤΑ να αγοράζει το παγωτό από κατάψυξη και να προσέχει να μην έχει παραμορφωθεί. Όταν το αγοράσει, αν δεν το καταναλώσει κατευθείαν πρέπει να το τοποθετήσει το ΓΡΗΓΟΡΟΤΕΡΟ δυνατό σε κατάψυξη. Γι' αυτό, στην περίπτωση που το αγοράσει από σούπερ-μάρκετ πρέπει να το τοποθετεί τελευταίο στο καλάθι του ή, αν χρειαστεί, να το μεταφέρει σε ισοθερμική τσάντα με παγοκύστες.

Ένα λιωμένο και ξαναπαγωμένο παγωτό αναγνωρίζεται εύκολα.
Αλήθεια!
Ένα παγωτό πρέπει να είναι μαλακό, απαλό και αφρώδες. Η γεύση του παγωτού πρέπει να είναι ευχάριστη και γλυκιά (εκτός από παγωτά που περιέχουν φρούτα, που μπορεί να είναι κάπως ξινά). Ένα λιωμένο και ξαναπαγωμένο παγωτό αναγνωρίζεται εύκολα, γιατί χάνει το σχήμα του και περιέχει μικρούς κρυστάλλους που γίνονται εύκολα αντιληπτοί κατά τη δοκιμή του.

Το παγωτό είναι ένα εποχιακό προϊόν.
Μύθος!
Το παγωτό εκτός από δροσιστικό είναι και απολαυστικό και μπορεί να καταναλώνεται άφοβα όλες τις εποχές του χρόνου. Αν μάλιστα καταναλώνεται σωστά και με μέτρο, μπορεί άνετα να ενταχθεί σε μια ισορροπημένη διατροφή.

Από το health.in.gr