Ο Χάουαρντ Φίλλιπς Λάβκραφτ ήταν ως άτομο αυτό που θα περίμενε κανείς
διαβάζοντας τα έργα του και το μόνο που δε φαίνεται να ταιριάζει στην
όλη εικόνα ήταν μια ιδιάζουσα μορφή ρατσισμού, που οι θαυμαστές του τη
βρίσκουν παθολογική. Τρομερά εσωστρεφής, είχε μια απέχθεια προς όλους
τους ξένους και ζούσε κλεισμένος στον εαυτό του. Όπως θα το περίμενε
κανείς, είχε δύσκολη παιδική ηλικία, ήταν φιλάσθενος, ευαίσθητος και
βιβλιοφάγος. Απέφευγε τις παρέες των νεαρών της ηλικίας του και από
μικρός έδειχνε μια πρόωρη ωριμότητα. Δύο ετών γνώριζε το αλφάβητο.
Τεσσάρων ετών διάβαζε κανονικά, και δεκαπέντε ετών ήταν ήδη συγγραφέας.
Φυσικά, απέτυχε στο γάμο του…
Ο Χ.Φ. Λάβκραφτ ήταν ένα από τα λίγα άτομα που στράφηκε 180 μοίρες
από την καθημερινή πραγματικότητα και μας έδειξε την άλλη
πραγματικότητα, στην οποία ο άνθρωπος λίγο διαφέρει από τους θεούς του.
Μας έδειξε ένα δρόμο που, αν και δε νομίζω ότι κανείς αναγνώστης μου θα
τολμήσει να τον ακολουθήσει, οδηγεί πέρα, πολύ πέρα από το Χρόνο.
Το βασικό θεμέλιο των ιδεών του είναι παλιό, τουλάχιστον από την
εποχή του Τσουάνγκ Τσε (…). Είναι η παλιά ιδέα ότι κάποιο λάθος υπάρχει
στη διάκριση των κόσμων που αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος σε πραγματικούς
και φανταστικούς. Ο διαχωρισμός είναι αυθαίρετος και τίποτα περισσότερο
από τη γνώμη της πλειοψηφίας. Κι αν όλοι οι κόσμοι, που γίνονται κατά
οποιονδήποτε τρόπο αντιληπτοί, είναι πραγματικοί; Αν το πραγματικό είναι
αυτό και μόνο που θεωρούμε πραγματικό, και όχι από μόνο του πραγματικό,
τότε… η πραγματικότητα είναι ρευστή και πραγματικό είναι ό,τι θέλουμε
να είναι πραγματικό.
Μπορούμε να φτιάξουμε ο καθένας μια πραγματικότητα όπως την θέλουμε,
και να την αλλάξουμε όταν θέλουμε. Είναι το Σύμπαν των Άπειρων Χρόνων.
Ένα Σύμπαν χωρίς καμία ουσιαστική σταθερή μορφή. Ένα Σύμπαν που μπορεί
να πάρει όποια μορφή θέλουμε να του δώσουμε.
Ο κλασικός συγγραφέας Λευκάδιος Χερν είπε κάτι που ή πέρασε
απαρατήρητο ή θεωρήθηκε απλώς ως μια λογοτεχνική πρόταση: «Μπορεί να
χρειαστεί να μάθουμε ότι το άπειρο στροβίλισμα του θανάτου και της
γέννησης, απ’ όπου δεν μπορούμε να δραπετεύσουμε, είναι δική μας
δημιουργία, δική μας αναζήτηση.»
Εμείς διαλέξαμε ώστε η λεγόμενη πραγματικότητα να είναι αυτό που
είναι. Μπορούμε να διαλέξουμε κάτι άλλο. Ως άτομα ή ως σύνολο… Αυτό
φαίνεται να πέτυχε ο Λάβκραφτ, μέχρις ένα σημείο. Τα διηγήματά του είναι
φανταστικά, αλλά όχι με το κοινό νόημα της λέξης. Θα πρέπει να
γυρίσουμε πίσω στη συνηθισμένη μας πραγματικότητα για να καταλάβουμε τη
διαδικασία της αλλαγής της, όπως μας την παρουσιάζει ο Λάβκραφτ. Η
βασική ιδέα που είναι διάχυτη σ’ όλα τα διηγήματά του ήταν κάτι που
Λάβκραφτ το ζούσε, το γνώριζε. Για τον ίδιο τουλάχιστον, ήταν μια
φανταστική υπόθεση σε πραγματικό φόντο – πραγματικό, ακόμη και με το
συνηθισμένο νόημα της λέξης.
Πίστευε στους κόσμους του: Τα πρόσωπα και τα γεγονότα μπορεί να
είναι φανταστικά –αν και όχι πάντα– αλλά οι κόσμοι του είναι
πραγματικοί. Ίσως γι’ αυτό τα πρόσωπα και τα γεγονότα στα διηγήματά του
δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία. (…)
Μου είναι πολύ δύσκολο να σας δώσω την όλη εικόνα του τι φαίνεται να
κρύβεται πίσω από αθώα διηγήματα. Ο Λάβκραφτ δεν είναι το μόνο στοιχείο,
αλλά ένα από τα βασικότερα. Αλλά θα πρέπει να γίνουν παρεμβολές στην
εικόνα και με στοιχεία από άλλους συγγραφείς που ασχολήθηκαν με το ίδιο
θέμα, τις Άλλες Πραγματικότητες. Ο Άρθουρ Μάχεν είναι χαρακτηριστική
περίπτωση. Για τον Μάχεν (186-1947) ο κριτικός Φιλλπ βαν Ντόρεν Στερν
έγραφε ότι: «Οι φανταστικές ιστορίες του Α. Μάχεν περιέχουν, ίσως πιο στοιχειώδεις αλήθειες απ’ όλα τα διαγράμματα και τις στατιστικές του κόσμου.»
Ο Μάχεν, όπως και ο Λάβκραφτ, χρησιμοποιούν τον ίδιο ισχυρισμό. Ότι,
δηλαδή, υπάρχει μια πραγματικότητα τόσο ξένη προς τον άνθρωπο, ώστε να
λειτουργούν οι ψυχολογικοί αμυντικοί μηχανισμοί που καταλήγουν στην
απόρριψή της από τη συνειδητή μνήμη. Ανάμεσα στους θαυμαστές του υπήρχαν
άνθρωποι όπως ο Μπέρναρντ Σω και ο Τόμας Σ. Έλλιοτ.
Ο Μάχεν δεν ήταν γνωστός πέρα από έναν κλειστό κύκλο, ώσπου ένα
περίεργο γεγονός, στα 1914, τον έκανε διάσημο. Στις 29 Σεπτεμβρίου
δημοσιεύθηκε σ’ εφημερίδα το διήγημά του «Οι Τοξότες», όπου ένα όραμα
του Αγ. Γεωργίου με αγγέλους τοξότες παρουσιάζεται για να σώσει τους
Άγγλους στρατιώτες. Πριν ένα μήνα περίπου, στις 27 και 28 Αυγούστου,
χιλιάδες αξιωματικοί και στρατιώτες και των δύο παρατάξεων είχαν ζήσει
τα γεγονότα στο Μον– όπως τα περιέγραψε ο Μάχεν– χωρίς όμως να έχει
γίνει γνωστό αυτό. Μετά τη δημοσίευση άρχισαν να φτάνουν σωρηδόν οι
μαρτυρίες. (…)
Το αίνιγμα του Μάχεν, σε συσχετισμό με τον Λάβκραφτ, με είχε ήδη
απασχολήσει, όταν το ξαναβρήκα στην «Αυγή των Μάγων» των Πάουελς και
Μπερζιέ. Συμπτωματικά, φαινόταν ότι είχαμε διαβάσει τα ίδια βιβλία και
είχαμε παρόμοιες υποψίες. Το πρώτο έργο του Μάχεν που είχα διαβάσει ήταν
«Ο Μεγάλος Θεός Παν», που με είχε εντυπωσιάσει. Ο Μάχεν είχε
εξομολογηθεί ότι δεν πολυπίστευε σε μια πραγματικότητα σαν αυτή που
περιέγραφε αρχικά, αλλά προσθέτει:
«… είχα ορισμένες εμπειρίες στη ζωή μου που μου άλλαξαν τις
απόψεις μου στα θέματα αυτά … καμιά από τις εμπειρίες που είχα δεν είχε
καμιά σχέση με απάτες σαν τον πνευματισμό ή τη θεοσοφία. Αλλά πιστεύω
ότι ζούμε σ’ έναν κόσμο του μεγαλύτερου μυστηρίου, γεμάτο από
απροσδόκητα κι εντελώς εκπληκτικά πράγματα.»
Ο Μάχεν ήταν μέλος σε μια περίεργη οργάνωση που ιδρύθηκε το 1897 στην
Αγγλία, τη Χρυσή Αυγή. Μέλη της ήταν ο διάσημος συγγραφέας Έντουαρντ
Μπούλβερ-Λύττον, «τελευταίος μαθητής του Ελιφάς Λεβί», ο Άρθρου
Έντουαρντ Ουέιτ, ο Μπραμ Στόουκερ, συγγραφέας του «Δράκουλα», ο Σαξ Ρόμερ, δημιουργός του Φου Μαντσού, ο Άλτζερνον Μπλάκγουντ, και αργότερα ο Άλειστερ Κρόουλυ.
Ο Ουέιτ, βαθύς μελετητής, κάθισε και μετέφρασε χειρόγραφα που
μούχλιαζαν στις βιβλιοθήκες και τα εξέδωσε σε βιβλίο. Σκοπός του; Να
δείξει ότι τα μαγικά μεσαιωνικά βιβλία είναι ένα ανόητο συνονθύλευμα από
βλακείες και τίποτε άλλο. Αυτό περίπου ισχυρίζεται στον πρόλογο, αλλά
αφήνει να εννοηθεί και κάτι άλλο. Αυτό που βλέπουμε στον Μάχεν, τον
Λάβκραφτ και τους άλλους: Είναι, πράγματι, βλακείες, αλλά γιατί
μεσολάβησε ο ανθρώπινος παράγοντας. Αλλά, κάτι φαίνεται να υπάρχει πίσω
και πέρα από τα μαγικά παραμύθια.(…)
Είδαμε το παράδοξο υπόβαθρο των ανθρώπων που άνοιξαν το δρόμο, που ο
Χ.Φ. Λάβκραφτ θα οδηγούσε πιο πέρα. Ποιος είναι, όμως, αυτός ο δρόμος
και γιατί μας οδηγεί πέρα από το Χρόνο; Μόνο μέσα από προσωπική έρευνα
μπορείτε να βρείτε αυτές τις άλλες πραγματικότητες. Έρευνα και Δράση. Οι
συγγραφείς του Φανταστικού σας δείχνουν τον δρόμο, σκαλίζουν την
φαντασία σας, και σας σπρώχνουν, αλλά μόνοι σας θα ανοίξετε την πόρτα
και … θα την περάσετε;
© Γ. Μπαλάνος
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου