Δικαίωμα η είσοδος στα ΑΕΙ

Του Χρήστου Πιλάλη, μέλους της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής του Συνασπισμού

Και οι φετινές Πανελλαδικές Εξετάσεις με τα μεγάλα προ­βλήματά τους επιβεβαίωσαν ότι το σύστημα της εισαγωγής στα Πα­νεπιστήμια είναι αρνητικό και επικίν­δυνο από όλες τις απόψεις. Στο ελά­χιστο χρονικό διάστημα που διαρκούν οι Πανελλαδικές Εξετάσεις εκτυλίσ­σεται ένα δράμα για κάθε μαθητή και μαθήτρια, ενώ εκδηλώνονται όλα τα παθολογικά φαινόμενα της εκπαί­δευσης, οι ταξικές διακρίσεις και τα...
μεγάλα ποσοστά μαθησιακής αποτυ­χίας ή ανεπάρκειας.

Ο ΣΥΡΙΖΑ εδώ και χρόνια ασκεί έντο­νη κριτική στο σύστημα εξετάσεων για την Ανώτατη Εκπαίδευση γιατί η είσο­δος στο δημόσιο Πανεπιστήμιο είναι δικαίωμα για όλους. Γι’ αυτό είναι ανα­γκαίο να καταργηθεί σταδιακά ο περι­ορισμός του αριθμού εισακτέων στο Πανεπιστήμιο, καθώς και το σημερινό σύστημα των πανελλαδικών εξετάσε­ων. Στόχος μας είναι η ελεύθερη πρό­σβαση στο Πανεπιστήμιο, όπου όλοι ανεξαίρετα οι απόφοιτοι/ες του ελ­ληνικού Λυκείου να έχουν το δικαίω­μα από τον αμέσως επόμενο χρόνο σε δωρεάν φοίτηση σε ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο.

Να δίνεται η δυνατότητα σε όλους, σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους να φοιτήσουν στην τριτοβάθμια εκπαί­δευση, οπότε ο τρόπος επιλογής των σπουδών τους θα έχει σχέση με την εργασιακή τους πορεία και γενικά με τη δημιουργική τους δραστηριότητα. Στις ενστάσεις ότι οι σημερινές πανελ­λαδικές εξετάσεις τουλάχιστον εξα­σφαλίζουν το «αδιάβλητο» υπάρχει απάντηση. Ναι, στις σημερινές εξε­τάσεις υπάρχει αδιάβλητο. Ένα αδι­άβλητο όμως με τίμημα τη στείρα και τυποποιημένη γνώση, που διέπεται από σκληρότατες ταξικές και άλλες διακρίσεις.

♦  Με διακρίσεις υπέρ εκείνου που έχει τη δυνατότητα για καλό φροντι­στήριο σε βάρος εκείνου που προέρ­χεται από οικογένεια με μειωμένο ει­σόδημα.

♦ Με διακρίσεις υπέρ της μεγάλης πό­λης σε βάρος της περιφέρειας.

♦ Με διακρίσεις υπέρ του συμβατικού σε βάρος του επαναστατικού πνεύμα­τος.

♦ Με την ελεύθερη πρόσβαση αμβλύ­νονται δραστικά όλες οι διακρίσεις.

Η οικογενειακή και μαζική «υστε­ρία» σχετικά με τα θέματα και τη βαθμολογία των πανελλαδικών, μο­ναδικό σχεδόν φαινόμενο σε όλη την Ευρώπη, θα αποφορτιστεί. Η επιλογή Σχολής δεν θα είναι αποτέλεσμα μιας «στιγμιαίας» επίδοσης, αλλά θα αποτελεί μια διαδικασία που θα διαχέεται σε όλα τα έτη του Λυκείου και τα πρώ­τα του Πανεπιστημίου.

Το πρώτο πανεπιστημιακό έτος

Το πρώτο πανεπιστημιακό έτος δεν θα είναι πια οριοθετημένο σε μια Σχο­λή ή ένα Τμήμα, αλλά θα διακρίνεται για το ευρύ γνωστικό του περιεχόμε­νο. Θα διαμορφώνεται με βάση συ­γκεκριμένες κατευθύνσεις, που θα καλύπτουν βασικές εγκύκλιες μαθή­σεις που υποστηρίζουν τις επιμέρους επιστήμες, και θα περιλαμβάνει έναν ευρύτερο αριθμό Σχολών ή Τμημάτων ενός Ιδρύματος ή και όλο το Ίδρυμα επιτρέποντας στον φοιτητή με εμπει­ρία στο δεύτερο έτος να επιλέξει Σχο­λή ή Τμήμα.

Έτσι θα δημιουργηθούν σε εθνική κλίμακα και με βάση τις υπάρχουσες υποδομές των ΑΕΙ και ΤΕΙ κύκλοι Πρώ­του Έτους σπουδών τριτοβάθμιας εκ­παίδευσης, δηλαδή πανελλαδικά δι­κτυωμένο και ενιαίο ανά γνωστικό πεδίο πρώτο πανεπιστημιακό έτος. Το πρώτο αυτό έτος θα αντιστοιχεί σε ευ­ρεία γνωστικά πεδία, που εκβάλλουν στα προγράμματα σπουδών όλων των δημοσίων ανώτατων ιδρυμάτων τε­χνολογικής και πανεπιστημιακής εκ­παίδευσης. Τα Τμήματα των ΤΕΙ και ΑΕΙ θα αναδιαρθρώσουν τα προγράμματα σπουδών τους για να συμπεριλάβουν τα μαθήματα του Πρώτου Έτους, τα οποία θα καλύπτουν δύο εξάμηνα.

Η μεταβατική περίοδος

Για την εφαρμογή του μέτρου απαι­τείται μια μεταβατική περίοδος, ώστε:

α. Να αναπροσδιοριστούν τα γνωστι­κά αντικείμενα που καθορίζουν το πε­ριεχόμενο και τους τίτλους σπουδών των σημερινών Τμημάτων ΤΕΙ και ΑΕΙ.

β. Να εξασφαλιστούν οι υποδομές για τα αναδιαρθρωμένα Πανεπιστή­μια, με εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους που να ενσωματώνονται στον Κρατικό Προϋπολογισμό χωρίς όρους.

γ. Να εξασφαλιστεί και να επιμορφωθεί το αναγκαίο προσωπικό.

δ. Να εξασφαλιστεί ο αναγκαίος δι­οικητικός μηχανισμός.

ε. Να προχωρήσουν οι αναγκαίες αναδιαρθρώσεις στο Ενιαίο Λύκειο Θεωρίας και Πράξης (Χρ. Πιλάλης, «Ποντίκι», 26.4.2012), που αποτελούν στρατηγική επιδίωξη αλλά και απαραί­τητη προϋπόθεση κάθε αλλαγής στον τρόπο εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Το Πρώτο Έτος θα καλύπτει γνω­στικά πεδία που θα καθορισθούν με­τά από εθνικό διάλογο. Ενδεικτικά μπορεί να αναφερθούν: Υγεία, Φυσι­κομαθηματική, Οικονομική, Πολυτε­χνική, Θεωρητική - Κοινωνική, Παιδα­γωγική, Γεωπονική, Καλλιτεχνική. Για παράδειγμα ένας απόφοιτος Λυκείου θα μπορεί να εισαχθεί στο πρώτο έτος θεωρητικού - κοινωνικού κύκλου και στα επόμενα έτη να κατευθυνθεί προς τη Νομική ή τη Φιλοσοφική. Στο τέλος του πρώτου έτους θα γίνεται η κατά­ταξη του φοιτητή στη συγκεκριμένη Σχολή ή Τμήμα με βάση την επιλογή του, που θα είναι ώριμη, με γνώση του πανεπιστημιακού χώρου και του επι­στημονικού αντικειμένου και την απόδοσή του στα μαθήματα του πρώτου έτους. Με βάση τα κριτήρια αυτά θα είναι δυνατή υπό όρους και η οριζό­ντια μετακίνηση.

Τα αποτελέσματα

Η αναμόρφωση του Πρώτου Έτους δεν θα επηρεάσει ούτε στο ελάχιστο προσθετικά τη διάρκεια για την από­κτηση πτυχίου ΑΕΙ ή ΤΕΙ. Για εκείνους που επιθυμούν να αλλάξουν κλάδο ή να εισέλθουν στο Πανεπιστήμιο σε μεγαλύτερη ηλικία, το ίδιο το Πανεπι­στήμιο θα καθορίζει τη διαδικασία και τους όρους της ένταξης.

Με την ελεύθερη πρόσβαση το Λύ­κειο σταματά να είναι ο σκοτεινός και μακρύς προθάλαμος του Πανεπιστημί­ου. Αυτονομείται. Τα πιο συναρπαστι­κά και ριψοκίνδυνα χρόνια της ανθρώ­πινης ζωής, η εφηβεία, δεν εκτυλίσ­σονται μέσα σε άδεια από νόημα δω­μάτια ή σε αίθουσες καταναγκασμού, σε συνθήκες μορφωτικών ανισοτήτων, αλλά σε ένα ανοικτό στην κοινωνία, στη γνώση και στην τεχνολογική επο­χή μας πεδίο.

Το Πανεπιστήμιο δεν θα είναι ο από­μακρος, μοναδικός στόχος που εκπέ­μπει φόβο και δέος στον μαθητή για να αποδειχθεί για πάρα πολλούς πο­λύ σύντομα ένα «άδειο πουκάμισο» για την πορεία και τη ζωή τους. Απο­μυθοποιείται και αναδείχνεται ως μια από τις επιλογές για τον απόφοιτο του Λυκείου. Είναι πιο προσιτό από ό,τι πριν σε όλους, πλούσιους και φτω­χούς, καλούς και κακούς, φιλικό και στις πραγματικές του διαστάσεις. Λύ­κειο και Πανεπιστήμιο θα συναντώ­νται μέσα στη μακρόχρονη διαδικασία επαγγελματικής επιλογής που δεν θα είναι πια στιγμιαία και θα δίνει στον μαθητή τον απαραίτητο χρόνο να απο­φασίσει και να είναι ο ίδιος που απο­φασίζει, όχι η καταγωγή ή το φροντι­στήριο.

Το δε εξωσχολικό φροντιστήριο, με τη ριζοσπαστική ανατροπή στον χα­ρακτήρα του Λυκείου, θα χάσει τον ρόλο του ως το κύριο εργαλείο για την ποσοτικοποίηση της παρεχόμε­νης γνώσης και για την τυποποιημένη και στρεβλωτική διδασκαλία. Η ελεύθερη πρόσβαση σε δημόσιο πανεπι­στήμιο σε συνδυασμό με την ενεργή μάθηση στο Λύκειο θα απαλλάξει σε μεγάλο βαθμό την οικογένεια από τη σπατάλη μεγάλου μέρους του οι­κογενειακού προϋπολογισμού είτε στην παραπαιδεία είτε για την ιδιωτική ψευδοανώτατη εκπαίδευση. Θα αμβλύνει τις αρνητικές συνέπειες της μεγάλης πληγής των ταξικών διακρί­σεων που διασχίζουν την εκπαίδευση σε όλο της το μήκος και γίνονται ιδιαί­τερα αιχμηρές στο σημείο μεταξύ Λυ­κείου και Πανεπιστημίου.

Το Πανεπιστήμιο είναι δικαίωμα, δεν είναι φίλτρο διαχωρισμού ανά­μεσα στους νέους και τις νέες. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν απαιτείται προ­σπάθεια. Όπως γράφει ο Καρλ Μαρξ στον Πρόλογο της γαλλικής έκδοσης του Κεφαλαίου, «Φτάνουν στις φω­τεινές κορυφές της επιστήμης όσοι δεν φοβούνται να κουραστούν σκαρ­φαλώνοντας στα απόκρημνα μονοπά­τια της».

(από topontiki)