Πως ο Εγκέφαλος Δημιουργεί Τέρατα στον Καθρέπτη

by Γιώργος Ιωαννίδης
Σας έχει συμβεί ποτέ να κοιτάτε επίμονα τον εαυτό σας στον καθρέπτη μέχρι να νιώσετε πως το είδωλο σας θα ζωντανέψει; Το φαινόμενο δεν είναι καθόλου σπάνιο, μάλιστα ειδικές συνθήκες φωτισμού και η κούραση μπορεί να αυξήσουν τις πιθανότητες να δείτε τα χαρακτηριστικά σας να αλλάζουν. Μην ανησυχείτε όμως, δεν έχετε τρελαθεί, απλά η βιολογία του εγκεφάλου σας είναι τέτοια που προκαλεί το λεγόμενο Φαινόμενο Troxler ή Ξεθώριασμα Troxler (Troxler Fading).

Ήταν το 1804 όταν ο ιατρός και φιλόσοφος Ignaz Troxler παρατήρησε πως αν κάποιος κοιτάζει επίμονα ένα σημείο μέσα σ’ ένα κύκλο, τότε η προσοχή του εστιάζει τόσο έντονα στο σημείο αυτό, ώστε το υπόλοιπο οπτικό του περιβάλλον, φθίνει, αλλοιώνετε και τείνει να χαθεί.
Βασισμένοι λοιπόν σ’ αυτή την αρχή, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Urbino της Ιταλίας, πραγματοποίησαν μια έρευνα στην οποία ζήτησαν από πενήντα άτομα να κοιτάζουν επίμονα τον εαυτό τους στον καθρέπτη, σε χαμηλό φωτισμό και για λιγότερο από δέκα λεπτά. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό…

Σχεδόν οι μισοί είδαν το πρόσωπο τους να αλλάζει, κάποιοι αντίκρισαν το πρόσωπο ενός ξένου να εμφανίζετε μπροστά τους, άλλοι πρόσεξαν την παρουσία μιας αρχετυπικής φιγούρας, αυτό μιας γριάς γυναίκας, ενός παιδιού ή ενός προγόνου τους, ενώ ορισμένοι παρατήρησαν την μορφή ενός τέρατος!
Με βάση τα στοιχεία αυτής της έρευνας του 2010 (που μπορείτε να διαβάσετε εδώ) πολύ εύκολα μπορούμε να συμπεράνουμε πως αστικοί θρύλοι όπως αυτή της Αιματοβαμμένης Μαίρη ή ακόμη και η καθρεπτομαντεία, μπορούν να εξηγηθούν από το Φαινόμενο Troxler. Είναι επειδή η συνείδηση δεν μπορεί να επεξεργαστεί ταυτόχρονα όλες τις πληροφορίες, που προκαλεί χίμαιρες κάθε φορά που εστιάζουμε σε ένα και μόνο σημείο. Έτσι, το κενό των πληροφοριών, ο εγκέφαλος το συμπληρώνει με «τέρατα»…
… ή τουλάχιστον αυτό αναφέρει η επιστήμη της νευροφυσιολογίας (βλ. εδώ). Μόνο που δεν απαντάει σε δυο καίρια ερωτήματα: (α) για ποιο λόγο τα άτομα βλέπουν τις μορφές αυτές και όχι κάποιες άλλες, και (β) τι γίνεται όταν οι μορφές αυτές αλληλεπιδρούν με το άτομο που κοιτάζει τον καθρέπτη;

Είναι βέβαιο πως τα περισσότερα περιστατικά όπου ένα είδωλο μοιάζει να ζωντανεύει, μπορούν να εξηγηθούν με βάση το Φαινόμενο Troxler. Οι οπτασίες αυτές όμως, ακόμη και αν έχουν την μορφή παραίσθησης, δεν είναι τυχαίες, παρά αποτελούν προβολικές εικόνες εσωτερικών καταστάσεων με ιδιαίτερη αξία και σημασία για το ίδιο το άτομο.

Αυτό σημαίνει, πως αν κάποιος δει το πρόσωπο του να παίρνει την όψη του πατέρα του για παράδειγμα, ο εγκέφαλος επέλεξε αυτή την παράσταση εξαιτίας της οιδιπόδειας σχέσης που στοιχειώνει την ψυχολογία του ατόμου! Το άτομο είδε κάτι διαφορετικό γιατί αυτό το άλλο σημαίνει κάτι για τον ίδιο.

Από την άλλη, υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις, όπου το πλαίσιο είναι τέτοιο, όπως και η ψυχοενεργιακή κατάσταση του ατόμου είναι τόσο ευαίσθητη, ώστε το οπτικό φαινόμενο δεν περιορίζεται από μια σύντομη διαταραχή της αντίληψης, παρά συνοδεύεται και από άλλα χαρακτηριστικά, όπως ακουστικά και κινητικά φαινόμενα, την αίσθηση του Διπλού κ.α.
Σ’ αυτή την περίπτωση, απλά διατηρείστε την ψυχραιμία και την συνοχή του εαυτού σας. Αν σας συμβεί τυχαία, τότε απλά κλείστε τα μάτια και σιωπήστε, αλλιώς απαντήστε με τους τρόπους που σας έχει διδάξει η Τέχνη σας…

 

http://www.apophenia.gr