Αναζητώντας στοιχεία για το Σύμπαν στην άκρη της Γης

Φορτηγά ακινητοποιούνται πάνω στο οδόστρωμα σε αυτό το οροπέδιο στην έρημο της Atacama, κάπου 5.060 μέτρα από τη στάθμη της θάλασσας, όπου οι επιστήμονες εγκαθιστούν ένα από τα μεγαλύτερα επίγεια αστρονομικά πρότζεκτ του κόσμου. Οι μύτες αιμορραγούν, τα κεφάλια πονούν και η ζαλάδα καταβάλλει τους ερευνητές που μοχθούν στη σκιά του ηφαιστείου Licancabur της Χιλής.

Κεραίες στο Δίκτυο Ραδιοτηλεσκοπίων ALMA στην έρημο της Atacama της Χιλής, που βρίσκεται κάπου 5.060 μέτρα πάνω από τη στάθμη της θάλασσας.

"Στη συνέχεια, υπάρχει αυτό που λέμε« πόδια ζελέ, "."Αισθάνεστε σαν να γκρεμίζεστε, σαν να τρέξατε ένα μαραθώνιο." δήλωσε ο Diego García-Appadoo, ένας ισπανός αστρονόμος που μελετά το...
σχηματισμό των γαλαξιών.

Αν και η Ατακάμα είναι η πιο ξηρή έρημος της Γης και τόσο αφιλόξενη, είναι γοητευτική για την αστρονομία. Στη βόρεια Χιλή μακριά από μεγάλες πόλεις, με λίγη φωτορύπανση και τόσο ξηρό κλίμα, που εμποδίζει τα ραδιοσήματα από το να απορροφηθούν από τα σταγονίδια του νερού. Το υψόμετρο είναι τόσο μεγάλο, που συγκρίνεται με τα οροπέδια στα οποία στρατοπεδεύουν οι ορειβάτες που θέλουν να ανέβουν στα Ιμαλάια, κι έτσι βάζει τους αστρονόμους πιο κοντά στους ουρανούς.

Το ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) άνοιξε τον περασμένο Οκτώβριο, και θα αναπτύξει 66 ραδιοφωνικές κεραίες, στη σπονδυλική στήλη των Άνδεων, τη στιγμή που θα ολοκληρωθεί το επόμενο έτος. Αντλώντας περισσότερα από 1 δισ. δολάρια σαν χρηματοδότηση, κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τις ευρωπαϊκές χώρες και την Ιαπωνία, το ALMA θα βοηθήσει τους επιστήμονες που συρρέουν σε αυτή την έρημη περιοχή να μελετήσουν την προέλευση του σύμπαντος.

Το πρότζεκτ ενισχύει τη θέση της Χιλής στην πρωτοπορία της αστρονομίας. Ήδη είναι διάσπαρτα παρατηρητήρια σε όλη την Ατακάμα, συμπεριλαμβανομένου και του Παρατηρητηρίου Cerro Paranal, όπου οι επιστήμονες ανακάλυψαν το 2010 το μεγαλύτερο άστρο που έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα, και το Διαμερικανικό Παρατηρητήριο Cerro Tololo, το οποίο ιδρύθηκε το 1961 και άντεξε τον σάλο από την επανάσταση και αντεπανάσταση στην δεκαετία του ‘70 στην Χιλή.

Όμως το ALMA ανοίγει μια νέα πύλη για την αστρονομία στη Χιλή, η οποία ευνοείται από τους διεθνείς ερευνητικούς οργανισμούς για τη σταθερότητα της οικονομίας της και το νομικό σύστημα της. Όπως και άλλα ραδιοτηλεσκόπια, το ALMA δεν ανιχνεύει το οπτικό φως αλλά τα ραδιοκύματα, επιτρέποντας έτσι στους ερευνητές να μελετήσουν τα μέρη του σύμπαντος που είναι σκοτεινά, σαν τα σύννεφα του ψυχρού αερίου από το οποίο σχηματίζονται τα αστέρια.

Με το ALMA, οι αστρονόμοι ελπίζουν να δουν που σχηματίστηκαν οι πρώτοι γαλαξίες, και ίσως ακόμη και τον εντοπισμό εκείνων των ηλιακών συστημάτων που έχουν συνθήκες κατάλληλες για την υποστήριξη της ζωής, όπως πλανήτες με νερό. Αλλά οι επιστήμονες εδώ εκφράζουν επιφυλακτικότητα για τις πιθανότητες να βρεθεί ζωή αλλού στο σύμπαν, εξηγώντας ότι η οριστική απόδειξη είναι πιθανό να παραμείνει ένα άπιαστο όνειρο.

"Εμείς δεν θα θα είμαστε σε θέση να δούμε ζωή, αλλά ίσως υπογραφές της ζωής”, δήλωσε ο Thijs de Graauw, ένας Ολλανδός αστρονόμος ο οποίος είναι διευθυντής του ALMA.

Ακόμα, οι επιστήμονες πιστεύουν πως το ALMA θα κάνει άλματα τέτοια που θα κάνει δυνατή την κατανόηση του σύμπαντος, επιτρέποντας το κυνήγι για το λεγόμενο ψυχρό αέριο, τις στάχτες των άστρων που εξερράγησαν περίπου μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μετά το Big Bang, που οι αστρονόμοι αποκαλούν " κοσμική αυγή.

Η Χιλή δεν είναι η μόνη χώρα που προσελκύει μεγάλες επενδύσεις σε αστρονομικά πρότζεκτ. Η Νότια Αφρική και η Αυστραλία αγωνίζονται για να φιλοξενήσει ένα ακόμα μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο, το Square Kilometer Array που θα είναι πλήρως λειτουργικό μέχρι το 2024. Η Κίνα έχει αρχίσει να φτιάχνει το δικό της μεγάλο ραδιοτηλεσκόπιο σε ένα περιβάλλον σαν κρατήρα στη νότια επαρχία της Guizhou.

Ταυτόχρονα, η χρηματοπιστωτική κρίση στις πλούσιες βιομηχανικές χώρες έχει προκαλέσει ανησυχίες ότι η χρηματοδότηση για ορισμένα φιλόδοξα αστρονομικά προγράμματα θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν περιορισμούς. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα συντηρητικό τμήμα του Κογκρέσου πρότεινε πέρυσι να σταματήσει η κατασκευή του τηλεσκόπιου James Webb της NASA, προτού ένα συμβιβαστικό σχέδιο δαπανών σώσει το σπουδαίο αυτό έργο.

Πηγή: New York Times

(από physics4u)