Ο 21ος αιώνας ανατέλλει, οι ΗΠΑ δύουν...

Γράφει η Ε. Τσερεζόλε

Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει με βεβαιότητα την τελική αξιολόγηση των ημερών που βιώνουμε που θα κάνουν οι ιστορικοί. Το μόνο που μπορεί να παρατηρήσει ο προσεκτικός παρατηρητής των διεθνών πραγμάτων είναι ότι τούτες οι μέρες είναι εξαιρετικά φορτισμένες από γεγονότα συμβολικής σημασίας που πριν από λίγο καιρό φάνταζαν σχεδόν αδιανόητα.

Όπως αυτό της...
περασμένης Παρασκευής, 5 Αυγούστου, που έκανε αστραπιαία τον γύρο του κόσμου: για πρώτη φορά στην ιστορία τους οι Ηνωμένες Πολιτείες έχαναν το τριπλό τους Α, την ανώτερη αξιολόγηση δανειοληπτικής ικανότητας, από τον οίκο αξιολόγησης Standard & Poor’s, που συμπεριφέρθηκε στην Ουάσιγκτον σα να ήταν η… Αθήνα. Η κίνηση αποτυπώνει την...

αντιστροφή του συσχετισμού των δυνάμεων παγκοσμίως: πλέον τα κράτη, έστω κι αν είναι υπερδυνάμεις, παίζουν δευτερεύοντα ρόλο στο οικονομικό γίγνεσθαι, όπου πλέον, δυστυχώς για τις κοινωνίες και τους λαούς, επικρατούν άλλοι «παίκτες», όπως οι αγορές, οι οίκοι αξιολόγησης, τα διάφορα hedge funds, κ.ά. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι τη Δευτέρα, 8 Αυγούστου, όταν ο πρόεδρος Ομπάμα επιχειρούσε με ομιλία του να διασκεδάσει τις εντυπώσεις και να καθησυχάσει, την ίδια στιγμή η Γουόλ Στρητ καταβαραθρωνόταν. Η υποβάθμιση της αμερικανικής οικονομίας σε συνδυασμό με την αναιμική ανάπτυξη και το φάσμα της διπλής ύφεσης προ των θυρών, συνιστά, πέραν της «πρωτιάς», και τέλος μιας ολόκληρης εποχής για τις ΗΠΑ αλλά και για όλο τον κόσμο: της περιόδου της παντοδυναμίας της Ουάσιγκτον. Μια νέα, πρωτόγνωρη πραγματικότητα.

Το «τοπίο» των ημερών ήλθαν να συμπληρώσουν δύο ακόμη γεγονότα. Το Σάββατο, 6 Αυγούστου, 30 Αμερικανοί, μέλη της επίλεκτης μονάδας των Navy Seals (εκείνης ακριβώς που στις αρχές Μαΐου φέτος εξόντωνε τον Οσάμα Μπιν Λάντεν στο κρησφύγετό του στο Πακιστάν), έχαναν τη ζωή τους στο Αφγανιστάν, όταν το ελικόπτερο CH-47 Σινούκ, όπου επέβαιναν, συντριβόταν 100 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Καμπούλ… Το ελικόπτερο είχε πέσει σε ενέδρα των Ταλιμπάν και ήταν η σημαντικότερη απώλεια των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων, στη διάρκεια του δεκαετούς πλέον πολέμου στον οποίο πρωτοστατούν οι Αμερικανοί. Ένας πόλεμος με σοβαρό οικονομικό αντίκτυπο για τις ΗΠΑ: μόνο για το 2012 το κόστος του αναμένεται να ανέλθει στα 120 δισ. δολάρια! Συνολικά δε οι πόλεμοι που ξεκίνησε το 2001 και το 2003 ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος σε Αφγανιστάν και Ιράκ έχουν στοιχίσει στην Αμερική 1.300 δισ. δολάρια… Η απόσυρση έχει μεν ξεκινήσει και στις δύο χώρες, θα πάρει όμως χρόνο και… χρήματα, αφαιμάσσοντας κι άλλο την ήδη αποδυναμωμένη αμερικανική οικονομία.

Τέλος, την Τετάρτη, 10 Αυγούστου ο Κινέζος υπουργός Άμυνας ανακοίνωνε το παρθενικό ταξίδι του πρώτου αεροπλανοφόρου της χώρας του από το λιμάνι Ντάλιαν. Ήταν μια ασυνήθιστη δημόσια ανακοίνωση για τα μυστικοπαθή δεδομένα του Πεκίνου (π.χ. δεν έγινε το ίδιο με τη δοκιμαστική πτήση πρώτου κινεζικού μαχητικού stealth και της δοκιμής αντιδορυφορικού όπλου τον Ιανουάριο του 2007). Παρά τις διαβεβαιώσεις της κινεζικής πλευράς ότι το αεροπλανοφόρο θα χρησιμοποιηθεί «για επιστημονική έρευνα, πειράματα και εκπαίδευση», το γεγονός παραμένει: η χώρα εισέρχεται στο πολύ κλειστό κλαμπ των χωρών που διαθέτουν τη ναυαρχίδα των θαλασσών - ένα θέμα κύρους που σίγουρα δεν διέλαθε της προσοχής της Ουάσιγκτον (που την ανάγκη φιλοτιμία ποιούσα, χαιρέτισε την ανακοίνωση ως ένδειξη διαφάνειας) ούτε και των γειτονικών χωρών, που φοβούνται την κινεζική κυριαρχία.

Η εικόνα που συνθέτουν τα γεγονότα αυτά πλησιάζει τις διαπιστώσεις του Αμερικανού καθηγητή Michael Mandelbaum στο βιβλίο του «The Frugal Superpower» (PublicAffairs, 2010): ότι δηλαδή στο άμεσο μέλλον, λόγω των οικονομικών της επιβαρύνσεων (κυρίως του κόστους της κοινωνικής ασφάλισης και του προγράμματος medicare σε συνδυασμό με τη συνταξιοδότηση της γενιάς των babyboomers, δηλ. εκείνων που γεννήθηκαν μεταξύ 1946 και 1964), οι ΗΠΑ θα αναγκαστούν να περιορίσουν σημαντικά, για πρώτη φορά από τον Ψυχρό πόλεμο, τις διαστάσεις της εξωτερικής τους πολιτικής, σηματοδοτώντας την επιστροφή σε έναν απομονωτισμό και μια νέα ιεράρχηση των προτεραιοτήτων τους. Αν τελικά επαληθευθεί αυτή η ανάλυση, ο 21ος αιώνας (που φαίνεται ότι τώρα πραγματικά ξεκινά) θα σημαδευτεί από μια νέα πολυπολικότητα, νέες προκλήσεις και νέες υποχρεώσεις κρατών και πολιτικών ηγεσιών, καθώς το διεθνές «παιχνίδι» ανοίγει με απρόβλεπτους τρόπους…

Πηγή: Εφημερίδα "Αυγή"

(από press-gr)