Σταύρωση, ένα πολυδιάστατο δρώμενο

Σταύρωση… Θεός και άνθρωπος σε μία ιερή επαφή έντονου συναισθηματισμού που συνάμα γίνεται αφορμή για τον επαναπροσδιορισμό της ιδιότητας του ανθρώπου, εκείνης του εν δυνάμει θεού…

Απεμπλέκοντας το παρόν άρθρο από το ιστορικό πλαίσιο της σταύρωσης ως αληθοφανές περιστατικό, (πλέον υπάρχουν αναφορές για περισσότερους από 15 εσταυρωμένους θεούς και μεσσίες της αρχαιότητας), κρίνεται σκόπιμο να προσεγγιστεί η σταύρωση ως ένα πολυδιάστατο δρώμενο που συνδέει με έναν ιδιαίτερο συμβολισμό τον...
Θεό με τον άνθρωπο.

Πραγματικά τίποτα δεν θα μπορούσε να δώσει αξία στο δρώμενο της σταύρωσης αν το επακόλουθό της δεν ήταν η «ανάσταση». Πρόκειται για δύο καταστάσεις άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, καθώς αφορούν σε ένα σύμπλεγμα πτώσης και ανόδου, σε μία πορεία «μηδενισμού» του Θεού ο οποίος για μία και μοναδική στιγμή χάνει την ιδιότητα της αθανασίας και ταυτίζεται με τον θνήσκοντα άνθρωπο. Ταυτόχρονα όμως, αυτή η πράξη κυοφορεί την αφορμή για τη γέννηση ενός νέου θεού, εκείνου που προκύπτει μέσα από τον άνθρωπο ο οποίος μαθαίνει πως η σταυρική θυσία αποτελεί στάδιο πνευματικής ανόδου με τελικό στόχο την ανάδειξη του θεϊκού στοιχείου μέσα του.

Γιατί ο Θεός πρέπει να σταυρωθεί; Προσεγγίζοντας ως ένα βαθμό το ζήτημα της σταύρωσης από θρησκειολογική και μεταφυσική οπτική, μπορούμε να πούμε πως στο συγκεκριμένο δρώμενο ο Θεός αρχικά αποφασίζει να εισέλθει στον κόσμο του ανθρώπου ως σχεδόν ισότιμός του. Πρόκειται για μία θεοφάνεια κατά την οποία απεκδυόμενος την ιδιότητά του και μέσω ενός υλικού φορέα όμοιου του ανθρώπου, ο Θεός επιχειρεί να «ακυρώσει» την αμαρτωλή υπόσταση του ανθρώπου πάνω σε ένα ιδιαίτερα σημαντικό σύμβολο, εκείνο του σταυρού που ήδη έχει αναλυθεί σε σχετικό άρθρο.

Γιατί όμως ο Θεός, παντοδύναμος ων, αποφασίζει να εμπλακεί σε μία τέτοια δραματική πράξη προκειμένου να απαλλάξει τον άνθρωπο από την αμαρτία, μία ιδιότητα περίεργης «κληρονομικότητας» που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά; Σίγουρα θα μπορούσε να απαλλάξει τον άνθρωπο από αυτή του την ιδιότητα ακαριαία, όμως ακριβώς εκεί θα χανόταν η κρυφή ουσία της θυσίας.

Πραγματικά η σταύρωση, αν και φέρνει τον άνθρωπο στα όρια της απελπισίας (τόσο ως μελλοντικό εσταυρωμένο αλλά και ως παρατηρητή), υφίσταται όχι για εντυπωσιασμό ή ως τυπική θεοφάνεια αλλά ως ρηξικέλευθη διδαχή που με έντονο τρόπο δίνει τη μέθοδο μέσω της οποίας ο άνθρωπος μπορεί να καταφέρει να φτάσει στη θέωση. Παράλληλα, ο άνθρωπος έρχεται σε επαφή με μία απωλεσθείσα ιδιότητά του, εκείνη της «αθανασίας» την οποία επανακτά μέσω του δρώμενου της σταύρωσης.

Για μία στιγμή, Θεός και άνθρωπος γίνονται ίσοι, ο Θεός πεθαίνει και ομοιάζει του ανθρώπου αλλά με απώτερο στόχο τη θεοποίηση του τελευταίου. Πρόκειται για μία κυκλοτερή διαδικασία που ξεκινά και καταλήγει στον ίδιο τον Θεό. Ο σκοπός της δεν είναι η αναγνώριση των φανερών ιδιοτήτων του Θεού αλλά η ανάδειξη των αφανών δυνατοτήτων του ανθρώπου.

Στην πραγματικότητα, η σταύρωση δεν αφαιρεί απαίδευτα από τον άνθρωπο το στοιχείο της αμαρτίας, ούτε του εξασφαλίζει την αθανασία που έχασε λόγω της ιδιότητας του αμαρτωλού. Η σταύρωση είναι μία θυσία, δείχνει στον άνθρωπο τον δρόμο για την ακύρωση του στοιχείου της αμαρτίας και την επίτευξη της αθανασίας ως μελλοντική ωφέλεια. Στην ουσία, ο άνθρωπος δεν μένει παρατηρητής αλλά παραδειγματίζεται από την πράξη της θυσίας και διδάσκεται πώς να απαλλαχθεί από την αμαρτία αλλά και πώς να γίνει αθάνατος, άρα διδάσκεται το πώς να γίνει θεός.

Μετέπειτα, αναστημένος ων άρα «επαναγεννημένος», ο άνθρωπος εισέρχεται σε μία νέα ζωή απαλλαγμένος πλέον από πάθη και ιδιότητες που τον απομακρύνουν από τα ανώτερα επίπεδα πνευματικότητας.

Πέτυχε ο Θεός τον σκοπό του; Δίνοντας στον Θεό την ιδιότητα του διδασκάλου, θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν τελικά ο Θεός κατάφερε να βοηθήσει τον άνθρωπο στο να φτάσει στο επίπεδο της θέωσης. Απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν είναι εύκολο να δοθεί. Παρατηρούμε πως καθημερινά ο άνθρωπος χάνει τη θεϊκή του ιδιότητα γιατί αμαρτάνει, δηλαδή «αστοχεί» πνευματικά, άρα απομακρύνεται από το απόλυτο “raison d’etre”, την πορεία προς την αθανασία, προς τη θέωσή του.

Η επιτυχία του Θεού πρέπει να αξιολογηθεί μέσα από την επιτυχία του ανθρώπου στο να αντιληφθεί τη διδακτική αξία της σταύρωσης ως θυσία. Εδώ, ο Θεός δεν επιζητά την αυτοπροβολή, ούτε περιμένει εγωιστικά από τον άνθρωπο να τον λατρέψει λόγω του εντυπωσιακού δρώμενου της σταύρωσης και μετέπειτα της ανάστασης. Για την ακρίβεια, ο Θεός δεν ζητά και δεν περιμένει τίποτα από τον άνθρωπο και αυτό δεν συμβαίνει μόνον επί του δρώμενου της σταύρωσης αλλά σε κάθε εκδήλωσή του στον κόσμο του ανθρώπου.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Που βρίσκονται οι ρίζες αυτής της «αδιαφορίας» εκ μέρους του Θεού; Όλες αυτές οι έννοιες, δηλαδή η αμαρτία, η αθανασία, η θέωση κλπ., δεν έχουν μονοσήμαντα και περιοριστικά κυριολεκτική διάσταση. Ο Θεός δέον να λαμβάνει μία άλλη, μία αρχετυπική ιδιότητα, εκείνη του απόλυτου και ανώτερου διδασκάλου όλων. Ο άνθρωπος χρειάζεται τον Θεό (του) όχι ως εργαλείο άνετου βιοπορισμού αλλά ως υπόσταση που τον βοηθά να εξελιχθεί ως άτομο.

Υπό αυτή την έννοια, η σταυρική θυσία αποκτά άλλη διάσταση, λιγότερο μεταφυσική και συνδέεται πλέον με τον άνθρωπο ως κοινωνικό ον που ζει και αλληλεπιδρά με ένα ευρύ κοινωνικό σύνολο.

Η ανθρωποκεντρική διάσταση της σταύρωσης. Για τον άνθρωπο που ενδιαφέρεται για την πνευματική του εξέλιξη, κάθε διδαχή και κάθε δρώμενο θρησκευτικών (ή μη) καταβολών αποτελεί μία ευκαιρία βελτίωσης αρχικά σε προσωπικό επίπεδο και προοπτικά-μακροπρόθεσμα σε επίπεδο κοινωνικού συνόλου.

Η σταυρική θυσία λειτουργεί ως εργαλείο ενθύμησης ενός ακόμα τρόπου για να καταφέρει ο άνθρωπος να ολοκληρωθεί, δηλαδή να φτάσει σε υψηλό πνευματικό επίπεδο. Τι κρύβει η σταυρική θυσία; Δεν κρύβει τίποτε άλλο από τα στοιχεία της χρηστοήθειας, της αυτοδιάθεσης κι ενός κοινωνικού μεσσιανισμού, τη δράση του οποίου επιτελεί τμηματικά ο καθένας μας, ακόμα και ο αναγνώστης που τυχόν προβληματίζεται πάνω σε αυτό το κείμενο.

Η «κοινωνική σταύρωση» είναι αμιγώς ανθρωποκεντρική καθώς εστιάζει και εκδηλώνεται μέσα από την ανάγκη του ανθρώπου να προσφέρει τον εαυτό του στην υπηρεσία του συνανθρώπου του και προοπτικά του κοινωνικού συνόλου αγωνιζόμενος για ένα ιδεώδες και για αξίες που θεωρεί ιερές. Παράλληλα, όταν ο άνθρωπος «σταυρώνεται», σημαίνει πως περνά από καταστάσεις σχεδόν καθολικής απώλειας κάθε στοιχείου άνεσης και ευκολίας στον βιοπορισμό του έτσι ώστε να ωφεληθεί το ευρύ κοινωνικό σύνολο.

Για τον άνθρωπο που διακατέχεται από πνεύμα χρηστοήθειας και πνεύμα μεσσιανισμού, η απώλεια της ζωής, η συνάντηση με τον θάνατο (κυριολεκτικά ή συμβολικά), αν και απευκταία ούσα, φτάνει τελικά να οδηγήσει τον άνθρωπο που θυσιάζεται σε «αναστάσιμη» κατάσταση. Ο άνθρωπος που προσφέρει, που αφαιρεί από τον εαυτό του για χάρη του συνανθρώπου του, που σκύβει πάνω από τα προβλήματα του πλησίον του, ο άνθρωπος που είναι διατεθειμένος να απολέσει ανέσεις και προνόμια για χάρη του κοινού οφέλους, γίνεται μεσσίας, σταυρώνεται κοινωνικά αλλά στη συνέχεια ζει την ανάστασή του με τρόπο απερίγραπτο.

Η τριβή με τις δυσκολίες της ζωής δεν του προκαλεί απώλεια του εαυτού αλλά δρόμο εξέλιξης και ευκαιρία πνευματικής ανόδου. Στη Ροδοσταυρική θεώρηση και υπό τον συμβολισμό του ρόδου που ανθίζει πάνω στον σταυρό, ορίζεται πως αν δεν υπάρξει «σταύρωση», τότε δεν ανθίζει το ρόδο.

Μία τέτοια συνθήκη υπονοεί πως αν ο άνθρωπος δεν υποστεί δυσμενείς καταστάσεις στη ζωή του, αν δεν μάθει να μάχεται για ιδανικά, αξίες και ιερούς στόχους ακόμα κι αν υποστεί τον χλευασμό και την απόρριψη, τότε δεν θα καταφέρει να κυριαρχήσει στη ζωή του και δεν θα δει ποτέ να ανθίζει μέσα του το «ρόδο» της πνευματικής ολοκλήρωσης.

Μερικές τελευταίες σκέψεις. Σταύρωση και ανάσταση, θεός και άνθρωπος. Όλες αυτές οι έννοιες αποτελούν μία ενότητα με δυναμική που ζει και εξελίσσεται μέσα μας καθημερινά σε διάφορα επίπεδα. Η κάθε αναφορά σε ένα μεσσία που σταυρώθηκε και αναστήθηκε δεν θα πρέπει να προσεγγιστεί περιοριστικά στην κυριολεξία της αλλά να μεταφερθεί σε επίπεδο ανθρώπου με πνεύμα χρηστοήθες.

Η κοινωνία μας να είναι γεμάτη από εν δυνάμει «μεσσίες» που ευκαιρίας δοθείσας μπορούν και θέλουν να προσφέρουν κοινωνικό έργο άλλοτε σε πνευματικό και άλλοτε σε υλικό επίπεδο. Το ποτήρι της σταύρωσης θα είναι για τον καθένα μας τόσο πικρό όσο επιλέξουμε εμείς να είναι και η «σταύρωσή» μας θα έχει ουσία μόνο αν πρώτα έχουμε αναγνωρίσει πως καθημερινά θα πρέπει να ζούμε και να θυσιαζόμαστε σαν μεσσίες για να μπορέσουμε μέσω της κάθε είδους σταύρωσης να ζήσουμε ο καθένας μας την προσωπική του ανάσταση…

(από innerfields)