Παρίας και στον πολιτισμό η Αιτωλοακαρνανία!

Του Δημήτρη Στεργίου*

Ο υπουργός Πολιτισμού κ. Παύλος Γερουλάνος δεν συμπεριέλαβε την πλουσιότερη ίσως μνημειακή κληρονομιά της χώρας μας στο εξαγγελθέν πρόγραμμα αναβάθμισης υπηρεσιών και υποδομών που αφορά 176 αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία σε όλη την επικράτεια, όπως επισημαίνει σε σχετική ερώτηση ο βουλευτής κ. Ανδρέας Μακρυπίδης!

«…Η Αιτωλοκαρνανία, ένα από τα ακμαιότερα τμήματα του ελλαδικού χώρου, έμεινε για ικανό χρόνο στο περιθώριο της...ιστορικής και αρχαιολογικής έρευνας….

 Ίσως το απόμερο της περιοχής και το γεγονός ότι βρέθηκε έξω από τους μεγάλους θορύβους της Ιστορίας, συνετέλεσε στην ειδική του αυτή μοναξιά.

Έτσι, αν εξαιρέσει κανείς τις φροντίδες των εκάστοτε Εφόρων ευρύτερων αρχαιολογικών περιφερειών, τις μεμονωμένες συμβολές τοπικών λογίων και τις γενναίες έρευνες κάποιων ηρωικών αρχαιολόγων, θα ήταν παντελώς terra incognita και θα έμεναν αναξιοποίητα τα ιστορικά και αρχαιολογικά τους τεκμήρια…

Είναι βέβαια σ΄ όλους γνωστό ότι τόσο η Αιτωλία όσο και η Ακαρνανία είναι δύο γεωγραφικές περιοχές του ελλαδικού χώρου που παρουσιάζουν πλούσιο αρχαιολογικό και ιστορικό ενδιαφέρον, αφού κατοικήθηκαν ταυτόχρονα με την εμφάνιση των πρωτοελληνικών φυλών και δεν έπαψαν από τότε να συμμετέχουν στη ροή της ιστορίας με τον έναν ή άλλο τρόπο.

Τα ίχνη του αρχαιολογικού και ιστορικού αυτού παρελθόντος είναι διάσπαρτα σε όλο σχεδόν το χώρο της Αιτωλοακαρνανίας…

Έγιναν σημαντικές ανακοινώσεις και θίχτηκαν σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η μνημειακή κληρονομιά του νομού, τα οποία πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους οι αρμόδιοι, οι όποιοι αρμόδιοι…

Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και δυσκολιών βασικές προϋποθέσεις είναι: 1) Έγκαιρος και σωστός προγραμματισμός επιφανειακής έρευνας, καταγραφής και αποτύπωσης όλων των γνωστών προϊστορικών μνημείων της περιοχής 2) Επιλογή των σημαντικότερων θέσεων για τη συστηματική ανασκαφή τους 3) Δημοσίευση, το ταχύτερο δυνατόν, των ευρημάτων από παλιότερες ανασκαφές από τους ίδιους τους ανασκαφείς ή άλλους μελετητές 4) Άμεση εξεύρεση χρηματικών πόρων και από τοπικούς φορείς…»

Όχι, όλα αυτά δεν είναι από αυτά που αναφέρει ο βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας κ. Ανδρέας Μακρυπίδης στην ερώτησή του προς τον υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Παύλο Γερουλάνο, η οποία αναρτήθηκε στο xiromeronews στις 6 Ιανουαρίου (ημέρα των Φώτων, μάλιστα) 2011!

Αυτά όλα που παραθέτω με τη μορφή προλόγου είναι μερικές επισημάνσεις και διαπιστώσεις του Α΄ Αρχαιολογικού και Ιστορικού Συνεδρίου Αιτωλοακαρνανίας, το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Αγρίνιο στις 21, 22 και 23 Οκτωβρίου του … 1988 και αποτυπώθηκαν σε έναν ογκώδη τόμο 860 σελίδων, από τις οποίες 150 περίπου είναι με φωτογραφίες της περιοχής!

Προέταξα αυτές τις λίγες χαρακτηριστικές επισημάνσεις του Συνεδρίου γιατί με εξέπληξε η εύστοχη, κατά τα άλλα, ερώτηση του κ. Μακρυπίδη ότι, ύστερα από πάνω από 22 χρόνια ο Νομός Αιτωλοακαρνανίας εξακολουθεί να είναι παρίας και από την άποψη κρατικού ενδιαφέροντος για τη διάσωση, ανάδειξη και αξιοποίηση της πλούσιας μνημειακής κληρονομιάς του.

 Ο κ. Μακρυπίδης, λοιπόν, επισημαίνει στην ερώτησή του την απουσία των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων του Νομού Αιτωλοακαρνανίας από το πρόσφατα εξαγγελθέν πρόγραμμα αναβάθμισης υπηρεσιών και υποδομών που αφορά 176 αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία σε όλη την Επικράτεια!

Ας μην εκπλησσόμεθα, λοιπόν, που ένας τεράστιος Νομός, με εκπληκτικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, μεταξύ των οποίων και η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά και παράδοση, είναι σχεδόν τελευταίος σε ανάπτυξη και σε βιοτικό επίπεδο.

Διότι, όπως συνεχώς επισημαίνω, ο πολιτισμός και η παράδοση αποτελούν τη σημαντικότερη «πρώτη ύλη» για ανάπτυξη. Και το μελαγχολικό συμπέρασμα είναι ότι αυτή η σημαντική πρώτη ύλη όχι μόνο δεν έχει αξιοποιηθεί, αλλά έχει και κακοποιηθεί κιόλας!

Διαβάσατε τι πρότειναν οι ειδικοί επιστήμονες, ιστορικοί, αρχαιολόγοι ως ομιλητές στο παραπάνω Συνέδριο πριν από 22 χρόνια: ενδιαφέρον από το κράτος, από τους αρμοδίους, εξασφάλιση χρηματικών πόρων και ένταση των ερευνών.

Αμ δε! Κι αυτό επί 22 χρόνια κατά τα οποία εισέρευσαν στα δημόσια ταμεία πάνω 400 τρισ. δραχμές ή πάνω από … 900 δισ. ευρώ με τη μορφή κοινοτικών πόρων και φόρων! Και είμαστε και καταχρεωμένοι, με ένα δημόσιο χρέος να ξεπερνά το 140% του ΑΕΠ!

Και για του λόγου το αληθές αναφέρω ότι οι … πρώτες αρχαιολογικές ανασκαφές στην Παλαιομάνινα, το χωριό μου, έγιναν το Δεκέμβριο του 2006 από το Πανεπιστήμιο Αθηνών ύστερα από επίμονες προσπάθειες δεκαετιών και μάλιστα με τη διαβεβαίωση του μη κερδοσκοπικού σωματείου Εταιρεία Φίλων των Μνημείων της Παλαιομάνινας ότι θα στηρίξει οικονομικά το έργο αυτό! Όπερ και εγένετο.

Αλλά, ενώ το επιστημονικό – ανασκαφικό αυτό έργο προωθήθηκε με την κατάρτιση ενός προγράμματος πενταετίας, ήδη έχει … σταματήσει (ίσως ολοσχερώς!) ελλείψει άλλων πόρων!

Κι όμως, ο κ. Γερουλάνος παρέλειψε να εντάξει και τους αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία της Αιτωλοακαρνανίας στο εξαγγελθέν πρόγραμμα, όπως καταγγέλλει ο κ. Μακρυπίδης, προφανώς σκεπτόμενος ότι δεν … αξίζει τον κόπο και τους πόρους και μάλιστα εν μέσω σοβούσης οικονομικής κρίσης, η οποία, φυσικά, δεν υπάρχει για τους άλλους 176 αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία της επικράτειας…

* Δημοσιογράφος (πρώην διευθυντής του «Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής», πρώην διευθυντής Σύνταξης του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» και της «Απογευματινής» και αρθρογράφος – αναλυτής στις εφημερίδες «Νέα» και «Βήμα».
(από dimitris-stergiou, xiromeronews, AntiXtypos)