Ο διάσημος γενετιστής Κρεγκ Βέντερ εξηγεί στα «ΝΕΑ» την έρευνά του

Ψάχνει στο Αιγαίο τα μυστικά της ζωής

Αφού αποκωδικοποίησε το ανθρώπινο DΝΑ και δημιούργησε το πρώτο συνθετικό κύτταρο, ο Κρεγκ Βέντερ, ο αμερικανός γενετιστής με τους ορκισμένους εχθρούς έδεσε το σκάφος του στη μαρίνα της Βουλιαγμένης. Από εκεί σαλπάρισε τον Αύγουστο για μια νέα αποστολή στις ελληνικές θάλασσες: τη χαρτογράφηση του γονιδιώματος της Μητέρας Φύσης.
Ηθελε να δραπετεύσει. Και η θάλασσα ήταν η...

μόνη διέξοδος. Στα 21 του χρόνια ο Κρεγκ Βέντερ δεν μπορούσε να φανταστεί πώς θα εξελισσόταν η ζωή του. Πώς μπορείς άλλωστε να σκεφτείς το μέλλον όταν γύρω σου πλανιέται ο θάνατος; Στον πόλεμο του Βιετνάμ, το 1967, είδε εκατοντάδες στρατιώτες να πεθαίνουν. Υπηρετούσε ως νοσοκόμος στη βάση της Ντα Νανγκ. Οπως γράφει στην αυτοβιογραφία του «Α Life Decoded» («Μια ζωή αποκωδικοποιημένη»), άντεξε μόλις πέντε μήνες στο «πανεπιστήμιο του θανάτου». Προσπάθησε μια μέρα να κολυμπήσει έως εκεί που μπορούσε. «Μέχρι να κουραστώ και να βυθιστώ», γράφει. Ενάμισι χιλιόμετρο από την ακτή, η θέα ενός καρχαρία έκοψε την πορεία του. Ο νεαρός αμερικανός αναγνώρισε τη ματαιότητα του εγχειρήματος και επέστρεψε στη στεριά. Οπως λέει, αυτή η εμπειρία τον ώθησε να σπουδάσει και να προσπαθήσει να κατανοήσει τη ζωή.

Το εγχείρημα. Τέσσερις δεκαετίες μετά, ο Κρεγκ Βέντερ ξαναβρίσκεται στη θάλασσα ως κορυφαίος γενετιστής και προσπαθεί να φέρει στην επιφάνεια τα μυστικά του αθέατου κόσμου της. Το λευκό ιστιοφόρο «Sorcerer ΙΙ» του δρος Βέντερ έδεσε στις αρχές του Αυγούστου στη μαρίνα της Βουλιαγμένης.
Το 2003, τρία χρόνια μετά την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου DΝΑ, ο δρ Βέντερ σαλπάρισε για πρώτη φορά με αυτό το σκάφος από το Σαν Ντιέγκο για να δημιουργήσει μια λίστα με όλα τα γονίδια του πλανήτη. Αν και έχει γεμίσει τη βιβλιοθήκη της ζωής μέχρι σήμερα με 40 εκατομμύρια νέα γονίδια, ο δρ Βέντερ δηλώνει ότι βρίσκεται μόνο στην αρχή. Αφού ανακοίνωσε τον περασμένο Μάιο τη δημιουργία του πρώτου συνθετικού κυττάρου από το εργαστήριό του, συνέχισε το ταξίδι του με προορισμό τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Μέσα στον Αύγουστο, με τη βοήθεια του επταμελούς πληρώματός του θα συλλέξει δείγματα μικροβίων από τα νερά του Αιγαίου, σε μια νοητή γραμμή που αρχίζει από τις Κυκλάδες, περνάει από την Κρήτη και φθάνει στην Κωνσταντινούπολη.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού θα στέλνει τα δείγματα στην Αμερική όπου μια ομάδα επιστημόνων θα αποκωδικοποιεί το DΝΑ τους. Ο δρ Βέντερ αναζητά είδη ζωής που δεν μπορούμε να διακρίνουμε με γυμνό μάτι. Αγνωστους μικροοργανισμούς, οι οποίοι αποτελούν τους πιο πολυπληθείς κατοίκους του πλανήτη. Χρησιμοποιώντας αυτούς ίσως μπορέσουμε να βρούμε νέες λύσεις για την παραγωγή ενέργειας, τη δημιουργία τροφίμων και φαρμάκων. Ωστόσο ακόμα δεν ξέρουμε τις δυνατότητες των περισσοτέρων από αυτούς. Και δεν γνωρίζουμε καν πόσοι είναι.
«Η θάλασσα στην Ελλάδα είναι μοναδική γιατί περιβάλλεται από πολιτισμό εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ο,τι βρούμε εδώ δεν θα είναι ίδιο με ό,τι ανακαλύψαμε στον Ειρηνικό ή τον Ατλαντικό Ωκεανό», λέει ο δρ Βέντερ όταν τον συναντάμε στο σκάφος του, λίγο πριν ανοίξει πανιά για το Αιγαίο. Ηλιοκαμένο μέτωπο, χέρια ξηρά απ΄ την αρμύρα και γκρίζο μούσι. Φοράει λευκό κοντομάνικο και μπεζ βερμούδα. Η Χέδερ Κοβάλσκι, η τρίτη σύζυγός του και υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων στο ινστιτούτο του, παρακολουθεί διακριτικά κάθε μας λέξη. Δίπλα της αράζει στο κατάστρωμα ο Δαρβίνος, το καφετί κανίς τους. «Τον βλέπεις; Αυτός είναι τ΄ αφεντικό», λέει ο δρ Βέντερ. Η φωνή του 64χρονου γενετιστή έχει γλυκιά χροιά. Κατά τη διάρκεια της κουβέντας μας χαμογελά συχνά. Οι επικριτές του τον έχουν αποκαλέσει «μεγαλομανή», «καιροσκόπο», ακόμα και «Φρανκενστάιν». Ο ίδιος αποδίδει τα επικριτικά τους σχόλια στον φθόνο. Ακόμα κι αν το καυτό ελληνικό καλοκαίρι έχει μαλακώσει τώρα τη διάθεσή του, ο δρ Βέντερ ξεκαθαρίζει ότι δεν βρίσκεται εδώ μόνο για τουρισμό. Το διακρίνεις στη γαλάζια παγωμένη του μάτια που μένει προσηλωμένη στον επόμενο μεγάλο στόχο: τη χαρτογράφηση της ζωής. 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ  
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΕΝRΙ CΑΝΑJ 

(από kapistri)