Παρασκευή 28 Μαΐου 2010

Εχουν διαφορές τελικά η πίστη με την επιστήμη;

Μελετώντας για τις εξετάσεις και συνδιάζοντας τα 2 μαθήματα με τα οποία έχω ασχοληθεί ως τώρα, δηλαδή την οικονομικοκοινωνική ιστορία της Ευρώπης και την ιστορία των επιστημών στην Ευρώπη έκανα κάποιου είδους συλλογισμό συγκρίνοντας το τότε με το τώρα. Και όταν λεω τότε, εννοώ...
κάποιες μεταβατικές περιόδους στην ιστορία όπως τον 14ο αιώνα που έμπαιναν τα θεμέλια της μεγάλης κοινωνικής αλλαγής απο την φεουδαρχία στον καπιταλισμό. Η μετάβαση αυτή συνοδεύτηκε όπως είναι φυσικό και απο ριζικές αλλαγές στην επιστημονική- φιλοσοφική σκέψη της εποχής.
Στο σημείο αυτό θα ακολουθήσω την ρητορική μέθοδο, θα θέσω ενα ερώτημα, τόσο σε εσάς όσο και στον εαυτό μου, και θα αποπειραθώ να απαντήσω εκθέτωντας τη δική μου άποψη.
Το ερώτημα έχει ως εξής:
Τι προηγείται σε μια κοινωνία που μεταβάλεται, το ιδεολογικό πλαίσιο ή το θεσμικό; Για μένα η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση, δηλαδή οι θεσμοί στιρήζονται σε ενα ιδεολογικό υπόβαθρο το οποίο δημιουργείται απο κάποιους πρωτοπόρους(οι οποίοι συχνά αργούν να δικαιωθούν με κλασικό παράδειγμα τον Γαλιλαίο), αλλά και οι ίδιοι οι θεσμοί δημιουργούν ένα μετέπειτα ιδεολογικό υπόβαθρο, που με τη σειρά του προσαρμόζεται περαιτέρω στις νεες συνθήκες.
Έχοντας εξηγήσει το παραπάνω μπορώ να προχωρήσω τον συλλογισμό-προβληματισμό μου παραπέρα και να συγκρίνω το υστερομεσαιωνικό μοντέλο με το σύγχρονο.
Είναι γενικώς γνωστό, ότι η μεσαιωνική κοινωνία ζούσε κάτο απο ενα σύνολο κανόνων οι οποίοι καθόριζαν τόσο την συμπεριφορά όσο και τις ανθρώπινες σχέσεις. Η τότε επιστήμη(που ήταν περισσότερο φιλοσοφική και θεωρητική), σε συνδιασμό με την θεολογία δεν έκανε τίποτα άλλο απο το να νομιμοποιεί αυτό το σύνολο κανόνων, το οποίο όλοι ήταν υποχρεωμένοι να αποδέχονται. Για τους χωρικούς και τους εργάτες τα πράγματα ήταν απλά καθώς ήταν αναγκασμένοι να ακολουθούν αυτό το σύνολο κανόνων χωρίς να έχουν ούτε τη δυνατότητα ούτε το δικαίωμα να το αμφισβητήσουν, απλά υποτασσόταν στο δόγμα. Όμως υπήρχε και μια ολοένα διογκούμενη μερίδα λόγιων και εγγραμάτων οι οποίοι αρχικά ήταν στο σύνολο τους κληρικοί και οι οποίοι είχαν πρόσβαση στη γνώση. Αρχικά το έργο των λόγιων περιορίστηκε στους κόλπους των μοναστηριών και των επισκοπικών σχολών, έτσι η εκκλησία υπέτασε την γνώση και την χρησιμοποιούσε προκειμένου να “νομιμοποιήσει” το χριστιανικό δόγμα και κατ’ επέκταση το φεουδαρχικό μοντέλο(άρχοντα και αρχόμενου).
Τελικά το ρεύμα του σχολαστικισμού(ερμηνεία και σχολιασμός των κλασσικών έργων) οδήγησε στην διεύρυνση της ιδέας της εκπαίδευσης και στην δημιουργία των πανεπιστημίων, μέσω των οποίων σταδιακά απελευθερώθηκε σε ενα μεγάλο βαθμό η επιστημονική σκέψη απο την θρησκευτική επιρροή και την μεταφυσική της υπόσταση.
Στις μέρες μας, η επιστήμη έχει ως ενα βαθμό υποκαταστήσει την θρησκεία, μιας και πλέον αυτή, και όχι η θρησκεία, καθορίζει και νομιμοποιεί το κοινωνικό-οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η επιστημονική κοινότητα μάλιστα(όχι με την ευρεία αλλά με την συντεχνειακή έννοια), έχει δημιουργήσει ενα είδος ιερατείου το οποίο βασίζει και βασίζεται στο καπιταλιστικό σύστημα, όπως ακριβώς βασιζόταν και βασίζε η θρησκεία το φεουδαρχικό σύστημα κατά τα μεσαιωνικά χρόνια. Στο συγκεκριμένο σημείο δεν μπορώ παρα να θέσω το εξής ερώτημα:
Μήπως η επιστήμη ορίζει και οριοθετεί ενα νέο δόγμα και είναι δομημένη με τέτοιο τρόπο που να μην έχει ως κύριο στόχο την αναζήτηση απαντήσεων αλλά την νομιμοποίηση και την εξυπηρέτηση του κοινωνικοοικονομικού συστήματος; Στα πλαίσια αυτού του στόχου, μήπως η έρευνα γίνεται επιλεκτικά; Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι σίγουρο, αλλά τίθεται και ενα άλλο ερώτημα πιο “ενοχοποιητικό”, μήπως τελικά οι επιστημονικές έρευνες είναι ως ένα βαθμό “φτιαχτές”; Η απάντηση και πάλι είναι ναί, το βλέπουμε ξεκάθαρα στις στατιστικές έρευνες που διεξάγονται πριν τις εκκλογές για παράδειγμα, οπότε μένει να ανακαλύψουμε μέχρι ποιό βαθμό είναι φτιαχτές.
Δεν είναι εύκολο να δοθεί απάντηση σε ένα τέτοιο ερώτημα, μιας και ο μέσος άνθρωπος της εποχής μας, ομοιάζει με τον μέσο άνθρωπο του μεσαίωνα(τηρουμένων βέβαια των όποιων αναλογιών). Δηλαδή και οι δύο δεν έχουν πρόσβαση στην πρωτογενή γνώση, αλλά στην γνώση την οποία του υπαγορεύει το εκάστοτε ιερατείο(εκκλησία-επιστημονική κοινότητα).
Σκεφτείτε το λίγο, δεν ξέρουμε πως ακριβώς λειτουργεί ο υπολογιστής μας(μιας και η λεπτομερής αρχιτεκτονική του επεξεργαστή είναι επτασφράγιστο μυστικό της intel ή της amd), δεν γνωρίζουμε την ακριβή λειτουργεία του κινητού μας απλώς το χρησιμοποιούμε. Αυτό δεν είναι κατ΄ ανάγκη κάτι κακό(κανείς δεν είναι δυνατόν να ξέρει τα πάντα), όμως δημιουργεί ερωτήματα.
Βέβαια είναι λογικό εφόσον ζούμε σε μια εποχή που η τεχνολογία ορίζει τον τρόπο ζωής μας, να εξαρτώμαστε απο αυτή, να την χρησιμοποιούμε, να την αγγαλιάζουμε αν προτιμάτε, όμως ενα μεγάλο ζήτημα είναι όχι μόνο ποιος χειρίζεται αλλά και ποιός διαχειρίζεται την τεχνολογία; Είμαστε εμείς ή το “ιερατείο”; Μήπως θα ήταν καλύτερα τα πράγματα αν την διαχειριζόμασταν εμείς;
Εδω κάπου θα σταματήσω μιας και άνοιξα μεγάλη κουβέντα, ελπίζω να συζητηθεί το θέμα.
Η πλάκα είναι ότι στις εξετάσεις θα αποτύχω γιατί αντί να διαβάζω αυτά που πρέπει, κάθομαι και προεκτείνω συλλογιστικά μόνο εκείνα που διαβάζω και μου αρέσουν.

(από feedproxy)

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts with Thumbnails