Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
Ο νομπελίστας οικονομολόγος Μίλτον Φρήντμαν συνήθιζε να λέει πως «δεν υπάρχει τσάμπα γεύμα». Για κάθε παροχή κι εύνοια έρχεται αργά η γρήγορα ο λογαριασμός. Ο για δεκαετίες ανοιχτοχέρης και «κοινωνικά ευαίσθητος» ελληνικός κρατισμός, το μοίρασμα ευημερίας δηλ. από δανεικά χρήματα κι από ανύπαρκτο πλούτο, ήταν αναπόφευκτο πως κάποια στιγμή θα χτυπούσε κόκκινο. Ο καθένας όμως πίστευε πως η άσχημη αυτή ώρα θα έφτανε την στιγμή που κάποιος άλλος θα είχε στα χέρια του τις τύχες του τόπου.
Τώρα πλέον που ήρθε η ώρα να πληρωθούν τα δανεικά για τα αδιέξοδα που αντιμετωπίζουμε μας φταίνε οι πάντες. Οι ξένοι, οι κερδοσκόποι, οι - συνήθως ύποπτοι – νεοφιλελεύθεροι, η παγκοσμιοποίηση και οι Γερμανοί. Περιέργως, δεν έχει ακουσθεί τίποτε – ακόμη – για τους εβραίους. Οι μόνοι που λείπουν από το σχετικό κάδρο είμαστε εμείς οι ίδιοι. Οι πολίτες... αυτής της χώρας που συνειδητά και επίμονα για δεκαετίες επιβραβεύαμε όσους έδιναν και σκορπούσαν ενώ καταδικάζαμε κι αποδιώχναμε όσους καλούσαν σε σύνεση, νοικοκύρεμα κι αυτοσυγκράτηση.
Τώρα που η πραγματικότητα ξεδιπλώθηκε σε όλη την αποκρουστική της γύμνια όλοι τρέχουν να καλυφθούν. Ζητώντας ευθύνες από τους πολιτικούς, κατά κύριο λόγο. Που δεν λειτουργούσαν όμως στο παράλογο αυτό όργιο σπατάλης και παροχών παρά σαν εντολοδόχοι, κατά κύριο λόγο, των λαίμαργων καταναλωτικών τάσεων της κοινωνίας. Ακόμα και σήμερα, που η κρίση έχει ενσκήψει σαν σαρκοβόρο θηρίο επάνω μας, η πλειοψηφία της κοινωνίας δεν εξανίσταται τόσο πολύ απέναντι στο γεγονός. Αντιδρά περισσότερο στις μεθόδους αντιμετώπισής του. Η αντικυβερνητική έκρηξη Παπουτσή στη Βουλή σαν έκφραση του παραδοσιακού, βαθέως και κρατικοδίαιτου Πασόκ είναι χαρακτηριστική.
Η ιδεολογία των παροχών και του βολέματος στον δημόσιο τομέα αισθάνεται προδομένη. Εκφράζοντας στην ουσία το σύνολο της Αριστεράς. Να μην ξεχνάμε πως προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ είχε προτείνει καταπολέμηση της ανεργίας μέσω διορισμού του συνόλου των ανέργων στο δημόσιο!! Δεν υπάρχει όμως ουσιαστικά αριστερή απάντηση στην κρίση. Είναι μια ιδεολογική θεώρηση δίχως διέξοδο. Που δηλώνει αδυναμία χάραξης εναλλακτικών δρόμων για το μέλλον.
Που βρίσκεται λοιπόν η ελπίδα; Μοναχά στην δραστική περικοπή των δαπανών του δημοσίου. Που την συνιστούν και οι διεθνείς οργανισμοί, οι μεγάλοι εκτιμητικοί οίκοι, η Ευρωπαική Ενωση, η Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα. Κι όχι βέβαια στους φόρους. Που ρίχνουν την οικοινομία σε μια βαθύτερη δίνη αποτελμάτωσης και ύφεσης. Οι ιδεολογικές όμως καταβολές της κυβέρνησης την οδηγούν σε επιλογές περισσότερο φορολογικές παρά σε ουσιαστικότερες μειώσεις δαπανών. Η απομάκρυνσή της λοιπόν από τις ιδεολογικές της καταβολές, για την οποία διαμαρτύρονται ηγετικά της στελέχη, την φέρνει κοντύτερα στην λύση των προβλημάτων. Δεν συνεχίζει να τα μεγαλώνει.
Σήμερα πλέον η πραγματική αντιμετώπιση των προβλημάτων μας δεν εξαρτάται μόνο από εμάς. Είμαστε από καιρό υποχρεωμένοι να δανειζόμαστε για να εκπληρώσουμε τρέχουσες υποχρεώσεις. Δεν μπορούμε να πληρώσουμε μισθούς και συντάξεις, ούτε και να εξυπηρετήσουμε τα δάνεια που έχουμε πάρει, δίχως εξωτερικό δανεισμό. Αλλά με την αποκάλυψη των αδυναμιών μας και με τα ψεύτικα στοιχεία που δίναμε με διστακτικότητα πλέον μας δανείζουν. Κι όσοι το κάνουν απαιτούν υψηλά επιτόκια που επιβαρύνουν περισσότερο την οικονομία.
Το ερώτημα είναι τι θα γίνει αν στο προσεχές μέλλον δεν μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε τον απαραίτητο δανεισμό. Για να συνεχίσουμε να μεταφέρουμε ορισμένες υποχρεώσεις στο μέλλον. Και η πίεση γα τέτοιες κινήσεις μέσα στο 2010 είναι μεγάλη. Η Ευρώπη τότε δεν θα αρκεί να προσφέρει φραστική υποστήριξη. Θα πρέπει να διαθέσει ρευστότητα. Να βάλει δηλ. το πορτοφόλι εκεί που είναι σήμερα το στόμα της. Οι ευρωπαικές τράπεζες κινδυνεύουν σήμερα από μιά ελληνική πτώχευση. Επειγόντως όμως διορθώνουν τις θέσεις τους. Όταν κλείσουν τις σχετικές «τρύπες», τα πράγματα θα γίνουν επικίνδυνα για την χώρα μας. Ιδίως τώρα που και το πολιτικό κλίμα διαμορφώνεται αρνητικά για μας στην Ευρώπη.
Μοναδική ελπίδα είναι να συνειδητοποιήσουμε βαθιά όλοι το μέγεθος της κρίσης. Και να στηρίξουμε μέτρα, όχι ταμειακά, αλλά διαρθρωτικά (απελευθέρωση επαγγελμάτων, κατάργηση κρατικών φορέων και ρυθμίσεων, ευελιξία στην αγορά εργασίας, απλή και σταθερή φορολογία) που θα μας κάνουν ελκυστικούς στην εισροή ξένων επενδύσεων.
Ο νομπελίστας οικονομολόγος Μίλτον Φρήντμαν συνήθιζε να λέει πως «δεν υπάρχει τσάμπα γεύμα». Για κάθε παροχή κι εύνοια έρχεται αργά η γρήγορα ο λογαριασμός. Ο για δεκαετίες ανοιχτοχέρης και «κοινωνικά ευαίσθητος» ελληνικός κρατισμός, το μοίρασμα ευημερίας δηλ. από δανεικά χρήματα κι από ανύπαρκτο πλούτο, ήταν αναπόφευκτο πως κάποια στιγμή θα χτυπούσε κόκκινο. Ο καθένας όμως πίστευε πως η άσχημη αυτή ώρα θα έφτανε την στιγμή που κάποιος άλλος θα είχε στα χέρια του τις τύχες του τόπου.
Τώρα πλέον που ήρθε η ώρα να πληρωθούν τα δανεικά για τα αδιέξοδα που αντιμετωπίζουμε μας φταίνε οι πάντες. Οι ξένοι, οι κερδοσκόποι, οι - συνήθως ύποπτοι – νεοφιλελεύθεροι, η παγκοσμιοποίηση και οι Γερμανοί. Περιέργως, δεν έχει ακουσθεί τίποτε – ακόμη – για τους εβραίους. Οι μόνοι που λείπουν από το σχετικό κάδρο είμαστε εμείς οι ίδιοι. Οι πολίτες... αυτής της χώρας που συνειδητά και επίμονα για δεκαετίες επιβραβεύαμε όσους έδιναν και σκορπούσαν ενώ καταδικάζαμε κι αποδιώχναμε όσους καλούσαν σε σύνεση, νοικοκύρεμα κι αυτοσυγκράτηση.
Τώρα που η πραγματικότητα ξεδιπλώθηκε σε όλη την αποκρουστική της γύμνια όλοι τρέχουν να καλυφθούν. Ζητώντας ευθύνες από τους πολιτικούς, κατά κύριο λόγο. Που δεν λειτουργούσαν όμως στο παράλογο αυτό όργιο σπατάλης και παροχών παρά σαν εντολοδόχοι, κατά κύριο λόγο, των λαίμαργων καταναλωτικών τάσεων της κοινωνίας. Ακόμα και σήμερα, που η κρίση έχει ενσκήψει σαν σαρκοβόρο θηρίο επάνω μας, η πλειοψηφία της κοινωνίας δεν εξανίσταται τόσο πολύ απέναντι στο γεγονός. Αντιδρά περισσότερο στις μεθόδους αντιμετώπισής του. Η αντικυβερνητική έκρηξη Παπουτσή στη Βουλή σαν έκφραση του παραδοσιακού, βαθέως και κρατικοδίαιτου Πασόκ είναι χαρακτηριστική.
Η ιδεολογία των παροχών και του βολέματος στον δημόσιο τομέα αισθάνεται προδομένη. Εκφράζοντας στην ουσία το σύνολο της Αριστεράς. Να μην ξεχνάμε πως προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ είχε προτείνει καταπολέμηση της ανεργίας μέσω διορισμού του συνόλου των ανέργων στο δημόσιο!! Δεν υπάρχει όμως ουσιαστικά αριστερή απάντηση στην κρίση. Είναι μια ιδεολογική θεώρηση δίχως διέξοδο. Που δηλώνει αδυναμία χάραξης εναλλακτικών δρόμων για το μέλλον.
Που βρίσκεται λοιπόν η ελπίδα; Μοναχά στην δραστική περικοπή των δαπανών του δημοσίου. Που την συνιστούν και οι διεθνείς οργανισμοί, οι μεγάλοι εκτιμητικοί οίκοι, η Ευρωπαική Ενωση, η Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα. Κι όχι βέβαια στους φόρους. Που ρίχνουν την οικοινομία σε μια βαθύτερη δίνη αποτελμάτωσης και ύφεσης. Οι ιδεολογικές όμως καταβολές της κυβέρνησης την οδηγούν σε επιλογές περισσότερο φορολογικές παρά σε ουσιαστικότερες μειώσεις δαπανών. Η απομάκρυνσή της λοιπόν από τις ιδεολογικές της καταβολές, για την οποία διαμαρτύρονται ηγετικά της στελέχη, την φέρνει κοντύτερα στην λύση των προβλημάτων. Δεν συνεχίζει να τα μεγαλώνει.
Σήμερα πλέον η πραγματική αντιμετώπιση των προβλημάτων μας δεν εξαρτάται μόνο από εμάς. Είμαστε από καιρό υποχρεωμένοι να δανειζόμαστε για να εκπληρώσουμε τρέχουσες υποχρεώσεις. Δεν μπορούμε να πληρώσουμε μισθούς και συντάξεις, ούτε και να εξυπηρετήσουμε τα δάνεια που έχουμε πάρει, δίχως εξωτερικό δανεισμό. Αλλά με την αποκάλυψη των αδυναμιών μας και με τα ψεύτικα στοιχεία που δίναμε με διστακτικότητα πλέον μας δανείζουν. Κι όσοι το κάνουν απαιτούν υψηλά επιτόκια που επιβαρύνουν περισσότερο την οικονομία.
Το ερώτημα είναι τι θα γίνει αν στο προσεχές μέλλον δεν μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε τον απαραίτητο δανεισμό. Για να συνεχίσουμε να μεταφέρουμε ορισμένες υποχρεώσεις στο μέλλον. Και η πίεση γα τέτοιες κινήσεις μέσα στο 2010 είναι μεγάλη. Η Ευρώπη τότε δεν θα αρκεί να προσφέρει φραστική υποστήριξη. Θα πρέπει να διαθέσει ρευστότητα. Να βάλει δηλ. το πορτοφόλι εκεί που είναι σήμερα το στόμα της. Οι ευρωπαικές τράπεζες κινδυνεύουν σήμερα από μιά ελληνική πτώχευση. Επειγόντως όμως διορθώνουν τις θέσεις τους. Όταν κλείσουν τις σχετικές «τρύπες», τα πράγματα θα γίνουν επικίνδυνα για την χώρα μας. Ιδίως τώρα που και το πολιτικό κλίμα διαμορφώνεται αρνητικά για μας στην Ευρώπη.
Μοναδική ελπίδα είναι να συνειδητοποιήσουμε βαθιά όλοι το μέγεθος της κρίσης. Και να στηρίξουμε μέτρα, όχι ταμειακά, αλλά διαρθρωτικά (απελευθέρωση επαγγελμάτων, κατάργηση κρατικών φορέων και ρυθμίσεων, ευελιξία στην αγορά εργασίας, απλή και σταθερή φορολογία) που θα μας κάνουν ελκυστικούς στην εισροή ξένων επενδύσεων.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου