Βιώνουμε δραματικές επιπτώσεις από την ανεξέλεγκτη χρήση φυτοφαρμάκων!

«Βιώνουμε σήμερα τις δραματικές επιπτώσεις από την ανεξέλεγκτη χρήση φυτοφαρμάκων σε πολλές περιφέρειες της Ελλάδας. Δραματικές επιπτώσεις σε όλο το οικοσύστημα με πλέον σημαντικές τις ανθρώπινες απώλειες. Τα γεωργικά φάρμακα βρίσκονται στην καρδιά της αγροτικής παραγωγής και αποτελούν σύνθετο παράγοντα που επηρεάζει την υγεία, το περιβάλλον, τις τιμές των αγροτικών προϊόντων, τις εξαγωγές, τελικά την ίδια την...
ανάπτυξη σ’ αυτήν την τόσο δύσκολη περίοδο που διανύουμε. Παράλληλα, το κύκλωμα παραγωγής και διάθεσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων έχει αλλάξει. Οι πρωταγωνιστές πλέον είναι οι πολυεθνικές εταιρείες παραγωγής και εμπορίας, παγκόσμιες και ευρωπαϊκές»

Τα παραπάνω ανέφερε μεταξύ άλλων ο βουλευτής Αχαΐας της Δημοκρατικής Αριστεράς Νίκος Τσούκαλης κατά τη συζήτηση στην ολομέλεια της βουλής του ν/σ για τη «Διάθεση γεωργικών φαρμάκων στην αγορά, ορθολογική χρήση αυτών και συναφείς διατάξεις». Ο βουλευτής αναφερόμενος στην ανάγκη εκσυγχρονισμού του πλαισίου που διέπει τη γεωργική παραγωγή και κυρίως το πλαίσιο έγκρισης και κυκλοφορίας των γεωργικών φαρμάκων, τόνισε πως έχουμε μείνει πολύ πίσω σ’ αυτόν τον τομέα.

Ο κ. Τσούκαλης επεσήμανε την ανάγκη λήψης πιο συγκεκριμένων μέτρων ελέγχου των τιμών κι όχι απλά παρακολούθησής τους, τονίζοντας την ανάγκη διάθεσης φυτοφαρμάκων ακόμα και μέσω των συνεταιρισμών με στόχο τη μείωση του κόστους παραγωγής και την εξάλειψη των  κίνητρων για λανθασμένη χρήση των φυτοφαρμάκων αλλά και την αποτροπή ελλήνων αγροτών να  πηγαίνουν σε γειτονικές χώρες για να αγοράσουν φυτοφάρμακα.

Καταλήγοντας ο κ. Τσούκαλης ανέφερε την κατ’ αρχήν, θετική θέση της Δημοκρατικής Αριστεράς απέναντι στο νομοσχέδιο και επιφυλάχτηκε για συγκεκριμένες παρατηρήσεις  επί συγκεκριμένων ρυθμίσεων των άρθρων στην επόμενη συνεδρίαση.

Το πλήρες κείμενο της ομιλίας του κ. Τσούκαλη έχει ως εξής:

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η αγροτική παραγωγή τα τελευταία χρόνια έχει κάνει κάποια βήματα. Βεβαίως, πρέπει να κάνει και άλλα προκειμένου να ανταποκριθεί στη διεθνή κατανομή της αγροτικής παραγωγής. Η χώρα έχει σημειώσει πρόοδο κυρίως στον τομέα των υποδομών, ιδιαίτερα των μεταφορών, όπως και στον εκμηχανισμό της. Οι δυνατότητες εφαρμογής σύνθετων και σύγχρονων μεθόδων και στη φυτοπροστασία μπορούν να γίνουν περισσότερο αποδεκτές από τους αγρότες. Παράλληλα, οι απαιτήσεις των καταναλωτών, εγχώριων και μη, έχουν αυξηθεί. Έχει αυξηθεί η ζήτηση βιολογικών προϊόντων ή προϊόντων με ονομασία προέλευσης.

Στην καρδιά, λοιπόν, της αγροτικής παραγωγής εντάσσονται και τα γεωργικά φάρμακα. Πρόκειται για σύνθετο παράγοντα που επηρεάζει την υγεία, το περιβάλλον, τις τιμές των αγροτικών προϊόντων, τις εξαγωγές, τελικά την ίδια την ανάπτυξη σ’ αυτήν την τόσο δύσκολη περίοδο που διανύουμε. Παράλληλα, το κύκλωμα παραγωγής και διάθεσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων έχει αλλάξει. Οι πρωταγωνιστές πλέον είναι οι πολυεθνικές εταιρείες παραγωγής και εμπορίας, παγκόσμιες και ευρωπαϊκές.

Σ’ αυτό το νέο περιβάλλον πρέπει να προσαρμοστούμε άμεσα. Υπάρχει έντονη ανάγκη εκσυγχρονισμού του πλαισίου που διέπει τη γεωργική παραγωγή και κυρίως του πλαισίου έγκρισης και κυκλοφορίας των γεωργικών φαρμάκων. Ήδη έχουμε μείνει πολύ πίσω σ’ αυτόν τον τομέα. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί η ιδιαιτερότητα της Ελλάδας, μία ιδιαιτερότητα που έχει να κάνει κυρίως με την εφαρμογή του νομοσχεδίου. Η παραγωγή μας και κυρίως οι εξαγωγές αφορούν νωπά προϊόντα, κυρίως θερμοκηπίων, τα οποία έχουν μεγαλύτερα υπολείμματα φυτοφαρμάκων όχι απλά στην επιφάνεια, αλλά δυστυχώς και στο εσωτερικό τους. Οι αγρότες λόγω χαμηλού εισοδήματος επιδιώκουν τη μεγιστοποίηση του κέρδους με μεγάλες παραγωγές. Παράλληλα, για διάφορους λόγους δεν εφαρμόζουν σωστά τις οδηγίες χρήσης των φυτοφαρμάκων.Για παράδειγμα, δεν τηρούν τον απαραίτητο ενδιάμεσο χρόνο από την τελευταία εφαρμογή του φυτοφαρμάκου μέχρι και τη συγκομιδή.

Με αυτά τα δεδομένα ας αναφέρουμε κάποια πράγματα στο νομοσχέδιο. Θα ήθελα να κάνω μερικές παρατηρήσεις επί της αρχής. Ίσως το μείζον ζήτημα του νομοσχεδίου είναι η εφαρμογή του. Η εφαρμογή θα πραγματοποιηθεί με βάση τα ελληνικά δεδομένα; Πόσο αυστηροί έλεγχοι θα γίνονται; Θα αναφερθώ χαρακτηριστικά στο γνωστό φυτοφάρμακο «Lebaycid». Η Κυβέρνηση δεχόταν για χρόνια ψεκασμούς με ένα απαγορευμένο φάρμακο στην υπόλοιπή Ευρώπη. Οι πληροφορίες λένε ότι γινόταν αυτό ακριβώς λόγω των τεράστιων αποθεμάτων που είχαμε στη χώρα μας. Ή αντίστοιχα είχαμε περιπτώσεις όπου, παρά τον έλεγχο από το Μπενάκειο επιστράφηκαν παραγωγές, όπως, για παράδειγμα, στην Κρήτη.

Δυστυχώς, η εφαρμογή του νομοσχεδίου συνοδεύεται από τις περισσότερες ασάφειες και γενικότητες. Η περίπτωση του άρθρου 50 που προαναφέρθηκε, είναι μία από τις χαρακτηριστικές. Όμως, υπάρχει  μία τεράστια ανακολουθία, που την ανέφερε και ο κύριος Υπουργός στη σύντομη παρέμβασή του: η θέσπιση του εθνικού σχεδίου δράσης. Έπρεπε να προηγείται όλων αυτών των νομοσχεδίων. Βέβαια είναι καλοδεχούμενη εξαγγελία, πλην όμως θα το έχουμε απ’ ό,τι ο ίδιος ανέφερε μετά από αρκετούς μήνες. Από την πρώτη ματιά όμως, δεν αναφέρει τίποτα για την ανάγκη αποκατάστασης του περιβάλλοντος.

Βιώνουμε σήμερα τις δραματικές επιπτώσεις από την ανεξέλεγκτη χρήση φυτοφαρμάκων σε πολλές περιφέρειες της Ελλάδας: δραματικές επιπτώσεις σε όλο το οικοσύστημα με πλέον σημαντικές τις ανθρώπινες απώλειες. Αντίστοιχα δεν προβλέπεται η κατ’ ουσίαν ελεγχόμενη διαχείριση των ληγμένων και των αποσυρόμενων κάθε φορά από το συνταγολόγιο σκευασμάτων. Η ευθύνη θα έπρεπε να εντοπίζεται στις πολυεθνικές παραγωγής τους. Απουσιάζει δηλαδή, μία αρχική επεξεργασία των στοιχείων του σχεδίου δράσης, όπως αυτά προσδιορίζονται με θετικό τρόπο στη σχετική στρατηγική της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αναφορικά με τις αρχές που θεσπίζονται θέλω να πω ότι είναι άλλη η αρχή που κρίνει τους κινδύνους από την κυκλοφορία ενός φυτοφαρμάκου και διαφορετική η αρχή που δίνει την άδεια για να κυκλοφορήσει στην αγορά το φυτοφάρμακο. Σίγουρα ενισχύεται η διαφάνεια. Θεσπίζεται όμως, και μία τρίτη επιστημονική επιτροπή, πέρα από το Μπενάκειο και τη Συντονιστική Εθνική Αρχή, για να μπορεί να επιλαμβάνεται κυρίως των ενστάσεων που έχουν αυτοί που ζητούν άδεια και υπάρχει πρόβλημα στην αδειοδότησή τους.

Όμως, το ερώτημα υπάρχει: Γιατί και τρίτη επιστημονική επιτροπή; Πώς θα εγγυηθείτε τη γρήγορη και απρόσκοπτη διαδικασία; Προσοχή μήπως στο όνομα της διαφάνειας αυξήσουμε τη γραφειοκρατία και τις καθυστερήσεις. Πρέπει να είναι απόλυτα ξεκάθαρες οι αρμοδιότητες. Στο πλαίσιο των ελέγχων συμφωνούμε με το θεσμό της συνταγογράφησης. Πρόκειται για σημαντικό κενό που έρχεται να καλυφθεί. Πρέπει όμως, να προνοήσουμε για το κόστος της. Ας βρεθεί μία λύση, ώστε να μην μετακυλήσει το δημόσιο το κόστος της συνταγογράφησης στους αγρότες και τελικά στους καταναλωτές, ιδιαίτερα την περίοδο αυτή της κρίσης. Σημαντικό ρόλο εδώ θα μπορούσαν να διαδραματίσουν οι συνεταιρισμοί.

Τέλος, θα αναφερθώ συνοπτικά στην παρακολούθηση των τιμών. Στην αιτιολογική έκθεση αναφέρεται ότι το νομοσχέδιο λαμβάνει μέτρα για την παρακολούθηση των τιμών που καταβάλλουν οι γεωργοί συμβάλλοντας στην εξυγίανση της αγοράς αγροτικών εισροών. Εδώ υπάρχει ένα άλμα λογικής. Δεν προκύπτει ότι η απλή παρακολούθηση των τιμών εξυγιαίνει την αγορά. Μέχρι σήμερα η πολιτική των αρμοδίων Υπουργείων οδήγησε σε μεγάλες διαφοροποιήσεις.

Είναι γνωστό ότι Έλληνες αγρότες πηγαίνουν σε γειτονικές χώρες για να αγοράσουν φυτοφάρμακα. Θα πρέπει ίσως η Κυβέρνηση να λάβει πιο συγκεκριμένα μέτρα ελέγχου των τιμών κι όχι απλά παρακολούθησης. Στο πλαίσιο αυτό και σε συνδυασμό με την ανασυγκρότηση των συνεταιρισμών, θα μπορούσε να προταθεί η διάθεση φυτοφαρμάκων ακόμα και μέσω των συνεταιρισμών. Με αυτόν τον τρόπο θα μειωνόταν σημαντικά το κόστος παραγωγής και θα εξαλείφονταν κίνητρα για λανθασμένη χρήση των φυτοφαρμάκων.

Ο πυρήνας αυτών των σκέψεων μας οδηγεί στην κατ’ αρχήν, θετική θέση της Δημοκρατικής Αριστεράς απέναντι στο νομοσχέδιο και αύριο θα τοποθετηθούμε επί συγκεκριμένων ρυθμίσεων των άρθρων.