Δράση και Αντίδραση

Γράφει ο Μηνάς Παπαγεωργίου (aka Beetlejuice)

Στην Ελλάδα υπήρξε μια περίοδος όπου η σοβαρή έρευνα για τα λεγόμενα παραφυσικά ή παραψυχολογικά φαινόμενα παρήγαγε αξιόλογο έργο, ακόμα και για τα διεθνή δεδομένα. Την ίδια εποχή διδασκόταν ειδική σειρά μαθημάτων για τα Ψυχικά Φαινόμενα στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της χώρας.

Όσο περίεργα και αν ακούγονται στα αυτιά σας τα προηγούμενα, αποτελούν μια από τις άγνωστες πτυχές της...
σύγχρονης ιστορίας μας. Δεν έχετε παρά να ψάξετε για τις μελέτες της περίφημης Ελληνικής Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών (1920-1940) και τις δραστηριότητες του ιδρυτή και συντονιστή της, Άγγελου Τανάγρα. Η εταιρία έχαιρε της εκτίμησης και οικονομικής βοήθειας του μεγαλύτερου μέρους της επιστημονικής και πνευματικής αφρόκρεμας εκείνης της περιόδου. Πραγματοποιούνταν πειράματα ακόμα και σε συνεργασία με άλλους σχετικούς διεθνείς φορείς, όπως για παράδειγμα την περίφημη Βρετανική Εταιρία Ψυχικών Ερευνών (BSPR).

Όμως το μέλλον σε καμία περίπτωση δεν δικαίωσε τις προσδοκίες του Τανάγρα και της ομάδας του. Έτσι στα χρόνια μετά τον πόλεμο ξεκίνησε να αναπτύσσεται ραγδαία το ρεύμα των κάθε λογής μέντιουμ-μελλοντολόγων, της χαρτομαντείας, της καφεμαντείας και των λοιπών συναφών «επαγγελμάτων». Το αποτέλεσμα ήταν να ξεκινήσει να χάνεται σταδιακά στη συνείδηση του κόσμου αυτή η αίσθηση της σοβαρότητας και της αίγλης που απέπνεε η ενασχόληση με αυτά τα ζητήματα. Κάτι που κατέστησε σαφές και ο ίδιος ο Τανάγρας κατά την τελευταία συνέντευξη που παραχώρησε τον Φεβρουάριο του 1969: «Πάντως, εγώ φεύγω με τη θλίψη ότι το έργο μου, η ίδρυση της Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών, ερευνών αυστηρώς επιστημονικών, υπήρξε πρόωρος δια τον τόπον μας, όπου το πλείστον ή αδιαφορεί ή εξακολουθεί να ενδιαφέρεται δια εντυπωσιακάς παρεξηγήσεις των ψυχικών φαινομένων και αυταπάτας δήθεν επικοινωνιών με πνεύματα νεκρών. Κρίμα εις την προσπάθεια δια εν έθνος με την κληρονομίαν των Πυθίων και των Μαντείων, το οποίο έπρεπε να προηγείται επί του πεδίου αυτού». (Ψυχικές Έρευνες στην Ελλάδα, Νικόλαος Κουμαρτζής, Εκδόσεις ΔΙΟΝ)

Και επειδή η ιστορία κύκλους κάνει, οι συγκρίσεις με τα όσα ζούμε σήμερα είναι αναπόφευκτες. Από τα μέσα της δεκαετίας του 70’ οι Έλληνες ήρθαν σε επαφή με τη λεγόμενη «Έρευνα του Αγνώστου». Την αρχή έκαναν τα βιβλία του Γιώργου Μπαλάνου και αργότερα η ίδρυση των πρώτων ομάδων έρευνας στην Αθήνα. Την ίδια περίοδο κυκλοφόρησε και το αξιόλογο έντυπο «Τα αινίγματα του Σύμπαντος» με διευθυντή τον Χρήστο Λάζο, ενώ την εμφάνισή τους έκαναν και τα πρώτα σχετικά βιβλιοπωλεία με σημαντικότερο τον ιστορικό «Πύρινο Κόσμο». Η εποχή των ερευνών του Τανάγρα έδειχνε να είχε περάσει ανεπιστρεπτί, παρ’ όλα αυτά ένα νέο κίνημα με αγάπη, μεράκι και δίψα για την επίλυση των αινιγμάτων του κόσμου μας έκανε τα πρώτα του βήματα. Εδώ να σημειώσω πως η μαζική εμφάνιση βιβλίων Ελλήνων συγγραφέων σχετικών με την αρχαία Ελλάδα, λίγα χρόνια αργότερα, πιστεύω δεν ήταν καθόλου τυχαία και σχετίζεται άμεσα με τα όσα είχαν προηγηθεί.…

Όμως και πάλι, μερικές δεκαετίες αργότερα, η ενασχόληση με όλα αυτά τα θέματα δείχνει να έχει χάσει κάτι από τη μαγεία της στα μάτια των πολλών. Η είσοδος των μπαρουφολόγων-τηλεβιβλιοπωλών στη ζωή μας, οι ιστορίες για διαγαλαξιακούς πολέμους, σύννεφα-ufo, υποχθόνια πλάσματα κάτω από τα πόδια μας, στοές που ενώνουν τους Δελφούς με την Ακρόπολη, θεωρίες για ερπετοειδείς συνανθρώπους μας, γνωστά hoaxes που πλασάρονται ως μυστήρια, είναι μόνο μερικά από τα παραδείγματα που έκαναν και κάνουν «τη ζημιά» τα τελευταία χρόνια. Σαν ένα αόρατο (;) χέρι να προσπαθεί να γελοιοποιήσει διαχρονικά κάθε προσπάθεια στροφής προς την πνευματικότητα, προς την εναλλακτική σκέψη, προς τον τρόπο με τον οποίο μας υποχρεώνουν να ζούμε και να σκεφτόμαστε από τη στιγμή της γέννησής μας.

---

Σημείωση: Το κείμενο δημοσιεύτηκε στη στήλη του Μηνά Παπαγεωργίου, “Δούρειος Ίππος”, στο περιοδικό “Φαινόμενα” του Ελεύθερου Τυπου (9/10/2010).

(από metafysiko)