Η ιερή έκσταση

Ως φαινόμενο αμιγώς συνδεδεμένο με έντονες θρησκευτικές εμπειρίες, η ιερή έκσταση δύναται να θεωρηθεί από πολλούς ως πύλη εισόδου σε υπερβατικά πεδία, σε εναλλακτικές συνειδησιακές καταστάσεις αλλά και ως ιδιαίτερα σημαντική μυστικιστική εμπειρία όπου το άτομο βρίσκεται σε άμεση επικοινωνία με την Πηγή του.
Πρόκειται για μία ιδιαίτερη ψυχοσωματική κατάσταση όπου το...άτομο αντιλαμβάνεται το περιβάλλον του ως πεδίο υπέρτατης πραγματικότητας με παράλληλη απώλεια της αίσθησης του χώρου και του χρόνου. Η ιερή έκσταση έπεται της περισυλλογής σχετικά με το θεό και επιτυγχάνεται με διάφορα μέσα, κυρίως με τελετουργικό χορό, έντονα επαναλαμβανόμενες λέξεις ή φράσεις θρησκευτικού χαρακτήρα, με έντονες προσευχές, με λήψη διαφόρων ουσιών που υποβοηθούν την αντίληψη ασυνήθιστων εντυπώσεων (ενθεογενή), ενώ την είσοδο σε κατάσταση θρησκευτικής έκστασης μπορούν να επιτύχουν και κάποιοι έντονοι περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η βροχή, οι κεραυνοί κλπ.
Όπως ήδη αναφέρθηκε, η ιερή έκσταση αποτελεί μέσο επικοινωνίας με ανώτερα πεδία και αποτελεί μία πολύ ιδιαίτερη γέφυρα επικοινωνίας του ανθρώπου με τον θεό (του), κάτι που συνοδεύεται από έντονα συναισθήματα, επιφωνήματα, οράματα θρησκευτικών καταβολών, απώλεια επικοινωνίας με άλλα άτομα αλλά και σωματική κατάσταση που πολλοί θεωρούν πως φέρνει το άτομο στα άκρα των αντοχών του καθώς σε κατάσταση έκστασης, το άτομο μπορεί να παρουσιάσει έντονους σπασμούς, μειωμένη αναπνοή, ακαμψία των άκρων, αυτοτραυματισμό, έως και γενική αναισθησία.
Οι εκστατικές εμπειρίες θρησκευτικής μορφής μπορεί να είναι ακούσιες ή εκούσιες και δεν περιορίζονται σε μία συγκεκριμένη θρησκεία αλλά παρουσιάζονται σε ποικίλες περιπτώσεις όπου θεωρείται πως το άτομο έχει πλέον εξελιχθεί μυστικιστικά. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των Διονυσιακών μαινάδων, των αναστενάρηδων, των περιστρεφόμενων δερβίσηδων αλλά και εκείνο του Ιωάννη του Σταυρού, του Θωμά Ακινάτη και της Τερέζας της Αβίλης, ενώ οι σαμάνοι θεωρούν την έκσταση απαραίτητο μέσο επικοινωνίας με τους θεούς. Επίσης, σε μερικές περιπτώσεις, ολόκληρες ομάδες πιστών αποπειρώνται να εισέλθουν σε κατάσταση ομαδικής έκστασης ενισχύοντας έτσι το συναισθηματισμό της ατομικής εμπειρίας, κάτι που κατά περιπτώσεις αποτελεί ευρέως αποδεκτή θρησκευτική πρακτική.
Το πέρας της εκστατικής εμπειρίας βρίσκει το άτομο σε κατάσταση έντονης σωματικής κούρασης μεν αλλά πλήρες μυστικιστικών εμπειριών και ευδαιμονίας δε, κάτι που σαφώς αποτελεί και τον σκοπό της εκστατικής εμπειρίας θρησκευτικής μορφής. Αν και κατά το πέρας του εκστατικού δρώμενου το άτομο είναι πλήρες εμπειριών, η έκσταση δεν σχετίζεται περιοριστικά με τη φαντασία ή τον οραματισμό, καθώς στην περίπτωση της έκστασης το άτομο πραγματικά μετέχει σε εναλλακτικές συνειδησιακές καταστάσεις που δεν αποτελούν ένα ήπιο εγκεφαλικό παράγωγο όπως συμβαίνει με τη φαντασία και τον οραματισμό. Επίσης, η κατάσταση της έκστασης σαφώς δεν σχετίζεται με την εξωσωματική εμπειρία. Οι μελέτες της νευροθεολογίας έχουν δείξει πως το άτομο υφίσταται έντονες νευρολογικές διεργασίες που προκύπτουν λόγω ρυθμικής διέγερσης διαφόρων τμημάτων του εγκεφάλου σε συνδυασμό με μία προφανή ιδεοληψία που δρα καταλυτικά στη δημιουργία της εκστατικής εμπειρίας.
Σύγχρονες μεταφυσικές πρακτικές έχουν αποπειραθεί να συνδέσουν μονοσήμαντα τη θρησκευτική έκσταση με τη χρήση ψυχοτρόπων ουσιών αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι η δραστική ουσία αυτή που προκαλεί την αλλαγή στη συνειδησιακή κατάσταση κι όχι το άτομο καθαυτό. Για την ακρίβεια, η ισχυρή θέληση του ατόμου και η ιδεοληψία του είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από κάθε εκστατική εμπειρία.
Αν κάτι πρέπει να συμπεράνουμε από το φαινόμενο της ιερής έκστασης, είναι ότι πραγματικά οι δυνατότητες και επιλογές του ανθρώπου για επικοινωνία με την Πηγή ή τον Θεό του είναι πάρα πολλές και ιδίως η ιερή έκσταση αποτελεί μία μυστικιστική μέθοδο ιδιαίτερα αποτελεσματική την οποία όμως λίγοι θα επέλεγαν να εφαρμόσουν…
(από innerfields)